Aktüel (Popüler Makaleler)
Cemaatlerin Gölgesinde: Menzil Tarikatı
Türkiye, cemaat ve tarikatlar için adeta bir cennet. Çünkü aidiyet hissini hayatının her alanına entegre etmeyi seven Türkiyeliler, bir yere ya da bir kişiye bağlı olmaya ihtiyaç duymakta. Tabi olmaya ihtiyaç duyan ve yönlendirmelere açık olan insan tipolojisi neticesinde nice sorun veya sorun yaşansa da yeniden inanmaya çalışıyorlar. Ve doğacak sorunları farketmeye de bir o kadar kayıtsızlar. Sayısız belirginsizleşen tarikatlar ve cemaatler neticesinde bir yığın inanç kapısı aralanmasına sebep oluyor. Bunlardan biri ve belki de gelecek on yıl içerisinde...
Gezi
Gezi, otoriter kültürden nemalanmış bir toplumsal kodlamalar sisteminde, bu kodlarda yapılan köklü ve yaratıcı bir değişimin adıydı. Toplumun yaygın olarak ilk kez, kendiliğinden, kendi olma isteğinin yan yana getirdiği binbir renk, fikir, eylem çeşitliliği ve özde kendisi olma isteğinin açık, etkili ve kalıcı dışavurumu idi. Hatta, dışavurumcu sanatçılar gibi, bir biçimde dünyanın dışsal halini yeni bir ruh halinde yeniden kurma, var etme denemesi de sayılabilir. Yarattığı yaygın ve saygın etki, onu belleklerde ve toplumun kendi rotasını bulmada ana bir...
Assange’a Rağmen Assange’ı Savunmak
“Gelecekte Büyük Biraderler mi bizi izleyecek, biz mi onları?” Bu soru, geçtiğimiz günlerde yedi yıldır kendini hapis tuttuğu Londra’daki Ekvator Büyükelçiliği’nden yaka paça çıkarılan Assange’a, henüz insanların gözünde bir “kahraman”ken soruldu. O gün Assange, net bir yanıt veremedi. Fakat dünya kamuoyu artık bu soruya cevap bulmak, daha doğrusunu tercihini yapmak zorunda. Çünkü bütün samimiyetsizliğine rağmen Assange’ın davası, bir basın özgürlüğü mücadelesine dönüşecek. Dünya basını, gazetecilik kimliğini, aktivizm ile habercilik arasındaki çizgiyi, Assange’ın bir basın mensubu gibi korunup kollanması gerekip...
Adaleti Beklerken
Hakları, özgürlükleri, doğruları gözetmek, bu uğurda belirlenen kuralları geçerli kılmak, herkese karşı herhangi bir ayrım gözetmeksizin adil olmak, haksızlıklara karşı mücadele etmek gibi olguları içinde barındıran adalet kavramı, insanlığın üzerinde yükseldiği en temel değerlerden birisidir. Ne var ki, adaleti insan yaşamında geçerli kılmaya yönelik tüm arayışlara ve çabalara rağmen, adaletsizlikten şikâyet hiçbir zaman eksik olmamış, çağlar boyunca artarak devam etmiştir. İnsanlık, her zaman adaleti ister, arar, bekler ama adalet dönüşü geciktikçe hasreti artan bir sevgili, ya da insanlığı düze...
Yetmez Ama Süreç İyi Yönetiliyor
Dün gece yaşanan paniğe şahit olduk. İster istemez, sosyal medya bizi görsel veriye boğuyor ve bu memetik iletişim bazen olayları değerlendirme becerimizi gölgeliyor. Sorulması gereken sorular elbette var ama önce durum tespitinin doğru yapılması gerekli. Mesela, 9 Nisan tarihli bir kararname neden bir gün sonra, yasağın başlangıcına iki saat kala duyuruldu diye soranlar var. Haklı bir soru olmakla beraber, ekleme yapmak gerekiyor: Ankara kulislerinde söz konusu yasağın geleceği gün ve hatta açıklanacağı saat, günler öncesinden konuşuluyorken, neden yeterince önlem...
Babacan’a Neden Sevinmeliyiz?
Eğer bir ülkenin vatandaşları buzdolabını doldurabilmek adına devletin ucuzlattığı pazarlardan alışveriş yapmak için sabahın köründe kuyruğa giriyorsa; o ülke kötü yönetiliyordur. Eğer bir ülkenin caddeleri boyunca uzanan bilboardlar reklamla dolmuyor, aylar öncesinden kalma afişlerin yırtık parçaları arabaları izliyorsa; o ülke kötü yönetiliyordur. Eğer bir ülkenin bütün sosyoekonomik sınıflarından vatandaşları devletin hukuk sisteminin kusurlu işlediğini düşünüyorsa; o ülke kötü yönetiliyordur. Eğer bir ülkenin iktidarına muhalif gazetecileri hapse atılıyor, sıradan vatandaşların sosyal medya hesaplarından yaptıkları paylaşımlar suç unsuru sayılıyor, ‘özgürlük’ kelime...
Anti Emperyalist Olmak İçin Madurocu Olmak Gerekmez
1986 yılında, İsveç’te, unutulmaz bir cenaze gerçekleşti. Soğuk Savaş’ın birbirinin yüzüne bakmayan tarafları, o cenazede yan yana durdu. Avrupalı liderlerin hemen tamamı, dünyanın dört bir yanından gelen sosyalist liderler ve ülkelerinde gerilla mücadele veren militan önderler de o cenazedeydi. Apartheid rejiminin Afrikalı muhalifleri de o gün için İsveç’e gelmişti; beyaz ırkın üstünlüğünü savunan beyaz devlet adamları da baş sağlığı dileklerini iletmişlerdi.
O yıl, İsveç tarihinin en trajik yıllarından biriydi. Ülkeye yeni bir devlet kimliği yaratan sosyal demokrat lider Olof Palme,...
Sosyal Kimlik ve Aidiyet Ekseriyeti
İnsan, iki ayak üzerinde dik biçimde, dille sözle dolaşan demektir. Yani denilebilir ki insan muhabbetiyle insandır. Muhabbet ise konuşmanın ötesinde “ben” ve “öteki” arasında iki tarafın da tüm varlığıyla kurabileceği bir sevgi ortamını ifade eder. Ancak, kimi zaman dostlarımız sesimizin, gözlerimizin, ellerimizin ulaşamayacağı coğrafyalarda kalır. 2011 yılında Suriye’de başlayıp durdurak bilmeden yayılan karanlık da tam olarak böyle bir yalnızlığa denk düşüyor.
2011 yılında, Suriye’de Arap Baharı’nın doruk noktasına ulaşmasını takiben Özgür Suriye Ordusu’nun kuruluşu, Dostlar Grubu ve Türkiye’nin sürece dahil...
Cinsel Tacizin Mekansızlığı
2018 Haziran ayında ortaya çıkan olaya göre New York Üniversitesi profesörü Avital Ronell, öğrencisi Nimrod Reitman tarafından yöneltilen cinsel taciz suçlamasından dolayı inceleme altına alındı. Yaz boyu akademisyenler, feministler ve yazarlar bu konuyu tartıştı. Konunun tartışıldığı düzlem daha çok feminist birinin cinsel tacizle suçlanması durumunun nasıl karşılanacağı üzerineydi. New York Times konuyu "Bir feminist cinsel tacizle suçlanırsa #Metoo hareketine ne olur?" başlığıyla verdi. Mesele bir de Avital Ronell’in kişiliği, öğrencilerle ilişkileri ve akademik çalışmaları ve alandaki yetkinliği göz önüne...
Dünyada Yükselen Sol Dalga Türkiye’yi Vuracak Mı?
Eski Britanya Başbakanı’nın meşhur saptamasıdır: “Başka bir seçenek yok!” Margaret Thatcher, on yıllar evvel bunu söylerken zenginden çok zenginci, sosyal devlet anlayışını minimuma indiren neoliberal ekonomi politikalarından bahsediyordu. Doğrusu yakın tarih, Thatcher’ı haklı çıkardı. Muhafazakar Başbakan, on yıldan uzun süre yönettiği Birleşik Krallık’ta özelleştirilmemiş kurum bırakmadı ama ülke ekonomisini de inanılmaz derecede büyüttü. Elbette bu büyümenin çilesini, çilekeşler çekti. Çünkü Thatcher, vergi kolaylıklarıyla iş hacmini büyütürken zenginleri ihya ediyor, iş hayatından devlet elini çektirirken çalışanları sahipsiz bırakıyordu. Trenler kâr...
Demokrasi Büyük Bir Yalan
Kişiler kendilerinden ve yaşamın gerçeklerinden ölesiye nefret etmeyi öğrendikleri için var olmaktan korkar ve kaçarlar. Yaşamda adalet yoktur. Yaşam acımasızdır. Yaşam karşısında bireyler, savunmasız ve çıplaktır. Bu basit gerçek, yaşamın temelini oluşturur. Crispin Sartwell, "Edepsizlik, Anarşi ve Gerçeklik" adlı kitabında konuya şöyle bir yorum getirir: “Batı felsefe geleneğinde hiç bir değer, şeyleri oldukları haliyle sevmekle bağdaşmaz. Her değer bir dönüşüm talep eder: Olduğumuzdan daha iyi olmamız gerekir, ya da, daha sıklıkla duyulduğu gibi olduğundan daha iyi olman, yani, olduğun...
Dünyanın Sonunun Sonundayız; Kimin Umrunda?
Avrupa’da bir süpermarketten alışveriş yaptıktan sonra kasiyerden ya da ödeme otomatlarından torba istemek, büyük bir ayıba dönüştü. Dünden bugüne olmadı elbette bu; tıpkı demokrasinin, liberal düşünce sisteminin, özgürlüğünün öneminin kavranması gibi zamana ihtiyacı vardı. Ama oldu. Bugün marketlerden çıkan insanların kollarında ya sürekli kullandıkları hasır çantalardan görürsünüz ya da çantalarının içini doldurmuşlardır, sinecek muz kokusunu umursamazlar. Hemen bütün mağazalar da artık “poşet” istendiğinde kağıt torbalar verilir, üzerine ücret koyarak elbette.
Bunun sebebi oldukça basit. Hemen herkesin uzunca bir süredir günlük...
Sansür
Sansür, şiddet ve korkunun ete kemiğe bürünmüş sopasıdır. Erkek egemen kültürün öğretileri ile kendi cinsel kimliğinizle var olmanın hiçbir önemi yoktur. O nedenle de hem kadınlar hem de erkekler kendilerinin güçlerinin farkına varmak istemezler. Dışlanmak, horlanmak, kabul görememek, mücadele etmek zordur. Oysa kabul ederseniz bir yandan kendinize acır, diğer yandan bu acıma duygusunu fedakarlık adı altında süsleyerek çevrenizi sinsi sinsi yönetmeyi başarırsınız. Şiddet şekil değiştirir ve siz şiddet göreni oynarken bir yanda da şiddeti uygulayan olursunuz. Ya da farklı olmayı...
1 Mayıs’a Antiemperyalizm Hakim Değildi
Bu seneki 1 Mayıs kutlamalarının ana vurgusu “Kıdem tazminatıma dokunma” idi. Kocaeli’de TÜRK-İŞ öncülüğündeki 1 Mayıs kutlamasında alanda Türk bayrakları dağıtıldı. İstiklal Marşı okundu. Tokat'ta ise Cumhuriyet Halk Partisi İl Gençlik Kolları Başkanı, İstiklal Marşı okunmamasına tepki gösterdiği için alandan uzaklaştırıldı. Gençlik Kolları Başkanı Kubilay’ı arayıp kutladım. Kubilay şunu anlattı: KESK sözcüsü Kubilay’a basının önünde “İstiklal Marşı ile sorunumuz yok” diyor, Cumhuriyet Halk Partisi İl Başkanı’nın yanına götürdüğünde ise “işimizi senden mi öğreneceğiz lan” diye hakaret ediyor. Hatta Eğitim...
Korkutan Jeopolitik Senaryolar
Bu sıralar hepimizin aklına gelen, ama yine de dile getirmediği, getirmek istemediği ve belki de dile getirmeye çekindiği çok hassas bir konu var. Ki bilindiği üzere; arkadaş toplantılarında, günlük konuşmalarımızda dahi birbirimizden duyup birbiri ardına türeyen ve tüylerimizi ürperten komplo teorilerini duydukça içten içte korkutan senaryolar! Tehlikenin göbeğindeki Türkiye, stratejik önemi dolayısı ile gün geçtikçe daha bir önem kazanmaya başlıyor. Buna paralel olarak da her yönden bereketli, üç tarafı denizler ile çevrili, dört mevsimin birden görülebildiği, Asya ile Avrupa’yı...
Bilim (Popüler Makaleler)
Powehi’ye Özel
İnsan; en gelişmiş canlı sayılan yaratıktır. İnsan var olduğundan bu yana bu tanımın içini fazlasıyla doldurmuştur. Başlarda oldukça yabani bir yaşam sürmüştür. Ancak zamanla yeni şeyler öğrenerek, öğrendiğini uygulayarak ve daha ilerisini hayal ederek sürekli bir gelişim göstermiştir. Bugünkü neticeye ulaşırken de bazı dönüm noktaları olmuştur. Bunlardan birisi elbette tarımın bulunmasıdır. Diğer bir dönüm noktası ise yazının bulunmasıdır. Yazı, belki de tarihin en büyük yeniliğidir. Yazı, insanlık tarihi için bir milattır, yaşanılan günü ve bilgiyi geleceğe aktarmada faydalı bir...
Yaşlanmama Olasılığı
1850'lerde ortalama ömür sadece kırk yaştı, bugün ise yetmiş sekiz deniliyor. Son dönemlerdeki tıp araştırmaları insan ömrünün daha da uzayabileceğine dair umutları arttırıyor. Peki, böyle bir gelişme toplumda ne tür sonuçlar doğurabilir? Dünya nüfusunun fazla artması halinde, kıt olan doğal kaynakları korumak için sert önlemler alınabilir. Örneğin; Çin'de 1970'lerdeki hızlı nüfus artışını engellemek için yakın zamana dek tek çocuk politikası uygulanıyordu. Ortalama ömrün uzaması halinde genellikle nüfus artışı olacağı sanılır. Ama bilinen bu gerçek pek de öyle değil.
Nüfus artışını...
Kozmik Savaşlar ve Zihin Kontrolü ile Yönetilen Suikastçiler
"Haşhaşilerden Jön Masonlara" isimli kitabımda, Hasan Sabbah’ın “Haşhaşi” olarak bilinen fedâilerinin tarihçesini anlatmıştım. Batılıların "suikastçiler/katiller" dedikleri, kendilerinin ise dinin esaslarını “Esasiyunu” koruduklarına ve sır bekçileri olduklarına inanan bu adamlar, tarihin en eski suikast örgütlerindendi. Derviş, dilenci veya tüccar kılığında cinayet işleyecekleri yere gönderilir, burada halkın arasına karışarak uzun süre kendilerini farkettirmeden kamufle olurlardı.
Bir yandan kurbanlarını izlerken, diğer yandan işlerini bitirinceye kadar dikkat çekmemeye çalışırlardı. Suikast öncesi hazırlıkları çok gizli yürütseler de cinayet sonrasında, herkesin gözü önünde, kalabalıkların ortasında neredeyse...
Peki Ya Sosyal Bilimler?
Zihin, bence fizikçileri ilgilendiren bir organ, bu nedenle zihnin fonksiyonlarını psikologlardan çok, fizikçiler yardımı ile çözebileceğimize inanıyorum. Sosyal bilimler alanında akademik eğitim almış olsam da edebiyat, felsefe, sosyoloji okumalarım ruhumu okşasa da otuzlarımın ortalarına geldiğim zaman, birdenbire yönümü fen bilimlerine çevirmeye başlamıştım zaten. İnsani duyguların dahil edildiği verilere dayanan değerlendirmelerin her an değişme ihtimali vardır. O halde zamana, zemine göre değişkenlik gösteren bir disiplinin “bilim” olduğunu nasıl iddia edebiliriz?
"Edebiyat, felsefe, psikoloji, sosyoloji bilim midir?" diye başlayan sorularıma o günlerde...
Bilim Tavşan Deliğinde
İlk baskısı 1865 yılında yapılan Alice Harikalar Diyarında, sıradan bir çocuk masalı değildir. Kitabın yazarı Charles Lutwidge Dodgson, Lewis Caroll takma adıyla eser veren ünlü bir matematikçi, papaz ve fotoğrafçıdır. Çektiği yarıçıplak küçük kız fotoğrafları yüzünden çocuk tacizi ile suçlanmıştır. Lewis Caroll’un, kitabının kahramanı olan gerçek Alice’yi sadece adıyla değil, fotoğraflarıyla da ölümsüzleştirmesi, insanı düşündürür. Alice, matematikçi-yazarın çalıştığı okulun müdürünün küçük kızı Alice Liddel’dir. Yazar, "Through the Looking-Glass" isimli kitabındaki akrostişi de Alice Liddell için yazmıştır. Alice Harikalar Diyarında,...
Kuantum Sıçraması ve Kuantumu Anlamak
İnsanlığın en eski sorularından birisi, “Madde sonsuza kadar bölünebilir mi?” sorusudur. Aristo, maddenin özelliğini kaybetmeden sonsuza kadar bölünebileceğini savunmuş, Demokritus gibi atomcu felsefeciler ise atomun maddenin bölünmez en küçük temel yapı taşı olduğunu savunmuşlardır. 20'inci yüzyılın başlarında kuantum mekaniğinin de gelişmesiyle bu soru da çözülmüş oldu. Maddenin özelliğini kaybetmeden sonsuza kadar bölünemeyeceğini, “atom” denilen temel yapı taşlarından oluştuğunu öğrendik. Ancak, Demokritus’dan farklı olarak, her ne kadar maddenin temel özelliklerini taşıyan en küçük parçacık olsa da atomun da bir iç...
Yapay Zeka Tehdit Mi Fırsat Mı?
Belli ki bu yüzyılın bir yerinde, insanlığın görüp görebileceği en önemli dönüşümlerden biri yaşanacak. İki yüz bin yıllık insanlık ırkı birçok işlevini makinelere bırakacak. Fakat, bu noktadan sonrası acaba bir ütopya mı yoksa distopya mı olacak? Elbette bu soru bir süredir zihnimizi kurcalıyor. Bir zamanlar bilim-kurgu romanlarının ana konularını oluşturan yapay zekâlar bugün birer birer gerçeğe dönüşür iken sorunun daha çok gün yüzüne çıkması çok doğal. Ve şimdiden insanlar taraflarını belirlemeye çalışıyorlar. Yapay zekâlar bir tehdit mi yoksa fırsat...
Sosyolojinin Termodinamigi
“Sosyolojinin Fiziği” başlıklı bir yazımda “Enerjinin Korunumu” yasasından söz etmiştim. Sosyoloji, insan toplumlarını inceleyen bir bilim dalıdır. Termodinamik ise çok parçacıklı sistemlerin ölçülebilen sıcaklık, basınç ve enerji gibi bütünsel değişkenleri ile ilgilenen bir fizik bilimidir. Bu iki bilim arasında ortak yasalar olabileceği ve fizik biliminin toplum davranışlarını anlamakta yardımcı olabileceği görüşündeyim.
Termodinamigin birinci yasası bir sistemin iç enerjisi bulunduğunu ileri sürer ve bu enerjinin kapalı sistemlerde korunduğunu söyler. Birinci yasa "Bir kapalı sistemin iç enerjisindeki değişim, sisteme eklenen ısı miktarı...
Özne Enerjisi
"Özne olmak zor, şey olmak kolaydır!" dedim. Neden? Çünkü özne doğrudan doğruya enerjidir. Enerji de iş yapmak durumundadır. Enerji atıl kalamaz. Sürekli üretir, dönüştürür ve kendi de dönüşür. Enerji aynı durumda, eylemsiz, kalamaz. Sürekli eylem içinde olmak zorundadır. En temel eylem de düşünce eylemidir. İşte bu bakımdan beynimiz sürekli faaldir. Çünkü her insan faildir de ondan. Ancak, anlamlı faaliyet olduğu gibi, anlamsız eylem de vardır. Peki ama bu anlam konusuna kim karar verecek? Kimin eylemi anlamlı, kiminki anlamsız? Nasıl...
Bilinmeyene Yolculuk: Voyager
Bilinmeyenin dayanılmaz cazibesi adlı bir roman yazsak satışlarının önemli bir kısmı isminin çekiciliğinden olur. İnsanoğlu bilinene daha ilgisiz kalmış ve hep bilinmeyeni aramıştır. Bu sebepledir ki; tıp, hukuk, teknoloji, felsefe gibi disiplinler sürekli gelişmiştir. Öncekinin devamı niteliğinde olan bilinmeyeni arama eylemi...
Bilginin sonunun olmadığına inananlar insanlığın ufkunu genişletmiştir. Günün her saati ay görülmektedir. Ancak dünyadan ayın yalnızca %59’luk kısmı gözlemlenebilmektedir. Bir de ayın %41’lik karanlık yüzü bulunmaktadır. İnsanlara ayın hangi yüzünü görmek istersiniz diye bir soru yönelttiğimizi düşünelim. Çok büyük...
Yapay Beyin Yaratma Projesi
Beynin, biz insanların şimdiye kadar karşılaştığı en karmaşık organ/yapı olduğu düşünülüyor ve işin komik yanı, bu karmaşıklığı düşünürken yine aynı beyni kullanıyoruz. Bu kısır döngünün içinden çıkabilmenin bir yolu insan beynini silikon tabanlı bir ortamda simüle etmek olabilir, böylece bu yapıya dışarıdan bakabilir, nasıl çalıştığına dair yeni fikirler ortaya atabiliriz. Tabii, bir beynin simülasyonunu yaratmak için tek sebep bu değil. Acaba böylesi bir simülasyon, doğru şekilde yapıldığında, bilinçli ya da yarı-bilinçli bir şeyin yaratımına önayak olabilir mi? Bu soruları artık...
Yokluk Yoktur
Gündelik dilde kullandığımız iki kavram hakkında görüşlerimi bildirmek istiyorum. Bunlar: Boşluk ve Yokluk. Boşluk denince, bir bölgenin veya hacmin içinde hiçbir nesnenin olmadığını anlarız. Örneğin, bir odada hiçbir eşya yoksa “oda boş” deriz. Ama odada hava var. Demek ki tam olarak boşluk yok. Peki, havayı boşaltsak ne olur? Havası alınmış hacme vakum denir. Ancak vakum da boş değildir. Zira boş sandığımız bölgede veya hacim içinde dahi sürekli bir titreşim bulunur. Vakum canlıdır ve içinde her an belirip anında yok...
Holistik Bakış
Günümüzde gittikçe kuvvet kazanan ve taraftar toplayan holistik bakışa göre, doğada var olan nesneler birbirleriyle bütünsel bir iletişim ve ilişki içindedirler. Holistik bakış sayesinde yeni bir dünya görüşü gelişmekte, insanların olaylara ve doğaya yaklaşımı ve yorumlayışı değişmektedir. Bu değişime bilincin evrimi de diyebiliriz. Kuantum kuramının günümüzde bu derece revaçta olmasının nedeni, bilincimizin evrilmekte olması ve yeni bir dünya görüşüne, yeni bir paradigmaya yol açmasıdır. Bu yeni paradigmada bütünsel bir enerji alanının varlığı kabul edilmekte ve tüm canlı varlıkların ortak...
Dolanıklık ve Evrim
Her nesnenin hem dalga hem de parçacık özelliği gösterdiği deneysel olarak da kanıtlanmıştır. Nesne olarak tanımladığımız tüm varlıklar birer yerel enerji paketleridir. Enerji ise dalgalarla yayılır. Dış dünyadan yayılan enerji dalgaları beyne ulaştığında beyin gelen etkiye bir tepki gösterir. Beynin yorumladığı bu enerji dalgalarına biz “gerçek” diyoruz. Genelde gerçek: “İnsan bilincinden bağımsız, somut ve nesnel olan her şey” şeklinde tanımlanır. Oysaki insan bilincinden bağımsız hiçbir şey yoktur. Dışımızda sadece enerji dalgaları vardır. Bu dalgaların beyindeki yorumları bizim gerçekliğimizi oluşturur....
Sınır Kavramı
Bilimde sınır kavramı önemli yer tutar. Bir nesneyi tanımlamak için onu diğer nesnelerden ve çevreden ayırıp yalıtmak ve sınırlamak gerekir. Ancak ne evren ne de insan sınırlanabilir. Evrenin sonlu fakat hudutsuz olduğundan söz ettim. Hudutsuz demek aynı zamanda sınırları belli olmayan ve sınırlandırılması mümkün olmayan demektir. İnsan da evren gibi sonlu fakat hudutsuzdur. M.Ö. 384 ile M.Ö. 322 yılları arasında yaşamış olan Aristoteles nesnelerin on tane kategoriye adını verdiği özelliklerle tanımlanabileceğini ileri sürmüştür. Bu özellikler cevher, nicelik, nitelik, görelik,...
Ekoloji (Popüler Makaleler)
Bitki Yaratma Çabası
Yangına dayanıklı ormanlardan, açlığa son verecek sahte muzlara varan ve bilim insanlarının 21'nci yüzyılın sorunları ile baş edebilecek süper bitkiler geliştirmeye çalışılıyor. Bitkileri yeme, giyme, vazoya koyup estetik zevk alma amaçlı kullanıyoruz, ama bütün potansiyellerini değerlendirebiliyor muyuz? İngiltere'deki Kew Botanik Bahçesi'ndeki araştırmacılara göre, bitkilerin gücünden tam olarak yararlanamıyoruz. İşte bitkilerle dünyamızı dönüştürmenin bazı yolları var.
Yemek tabağımızdaki sebzeler çiftlikte, tarlada üretiliyor, ama bu bitkilerin bir zamanlar vahşi doğada akrabaları vardı. Evet, evet vardı. Tarlada yetiştirdiğimiz ürünler daha fazla mahsul verir...
Organik Hayat
Organik hayat son dönemin en çok kafa yorulan kavramlarından biri. Özellikle de organik annelik. Zira bebeğini doğal, organik bir şekilde büyütmek şimdilerde neredeyse tüm annelerin en büyük hayali! Metropollerde çocuk yetiştirmek başlı başına zor iken bunu bir de organik bir şekilde hayata geçirmek daha da güç bir durum oluyor. Organik pazarlar, mamalar, giysileri, deterjanlar, oyuncaklar, kozmetik ve yağlar. Bu liste uzadıkça uzuyor. Peki, gerçekten organik bir hayat mümkün mü?
Eskiden toprakla bağımız bu denli kopmamıştı; semt pazarları, bakkallar bize her...
Arıtma Tesisleri Ekolojik Mi?
Atıksu arıtım teknolojilerin değişimi, atıksu tesislerinin kurulmasına ve bu tesislerden arıtım sonrası ortaya çıkan kalıntılarında sorunlara sebep olduğunu ortaya çıkardı. Evet; ama arıtılan atıksular hem çevre, hem ekonomi, hem de sürdürülebilirlik açısından yararlar sağlamaktaydı. Fakat, arıtımlar için kurulan dev tesislerin kurulumu ve işletimleri sonrasında ortaya çıkan atıklar ayrı sorunları gündeme getirdi. Bu sebeplerden dolayıdır ki, atıksu arıtma sistemlerinin planlama, tasarım ve işletim sistemleri karmaşık ve kapsamlı bir konu başlığı olarak zihnimizde yerini koruyor.
Arıtma için kurulacak bir sistem, pahalı ve...
Metropol Yaşamda Doğa Yoksunluğu
Metropol yaşamı, yanlış kentleşme politikaları ve beraberinde gelen yeşil yoksunu bir çevre, çoğumuzun doğa ile düzenli bir ilişki içinde olmasına nerede ise hiç olanak vermemekte. Binalar, otomobiller, ofisler ve alışveriş merkezleri, yaşamımızda doğal ortamlardan daha fazla yer kaplamaya başlarken, insanoğlunun doğa ile olan etkileşimi giderek azalıyor. Yeşile yakın yerlerde olsak bile, iş yaşamından ve koşuşturmadan doğaya çıkmaya vakit bulamıyoruz veya evde zaman geçirmeyi tercih ediyoruz. Çünkü yoğun nüfus artışı hayatı epey zorlaştırmakta ve gürültüden ile trafikten uzaklaşmayı, binalar arasından...
Çevreye Zararlı Besinler Nelerdir?
Küresel ısınma tehlikesi ile karşı karşıya olduğumuz dönemlerde, tattığımız her zevkin çevreye bir maliyeti olduğunun farkına daha fazla varmaktayız. Bu özellikle yediğimiz gıdalar açısından geçerli. Tarım, fabrikada üretim ve üretilen malların taşınması sırasında çoğunlukla fosil yakıt kullanıldığı için sera gazları ortaya çıkıyor ve bu gazlar atmosferde ısıyı tutuyor. Bilim insanları bunun etkisini "karbon ayak izi" olarak ifade ediyor ve yüz gramlık gıdanın ürettiği karbondioksit hacmi şeklinde ölçülüyor.
Her tür yiyeceğin neden olduğu zarar ile çevreye etkisi bir piramit haline dönüştürüldüğünde,...
Şehirleri Doğaya Açmak
Şehirleri tümü ile insanlar şekillendiriyor. Bunu yapar iken bazı canlı türlerine kapılarını açıp diğerlerinin ise yaşamasına izin vermiyor. İnsan yarattığı beton ve cam yığınları ve sanayi etkinliği ile şehrin sınırları içinde tutulabilir ise dünyanın geri kalan kısmı da yeniden doğal ortamına dönebilir, ama şehirler etrafından izole değil. Büyük tarlalarda üretilen ürünlerle beslenir, ormandan kereste, yerden mineral, denizden balık, nehirden su alır. Tüketimin boyutuna bağlı olarak bir şehir kapladığı alanın kat kat üstünde, çevrede izini bırakıyor.
Uzmanların hesabına göre, dünya nüfusunun tamamının...
Ekolojik Tahakküm
İnsanın doğa üzerindeki baskısının giderek artması ve bunun sonucunda ekolojik dengenin bozulmaya başlaması, önemli bir sorun olarak kendisini fazlası ile hissettirmeye başladı. Hızlı nüfus artışı, artan popülasyon, kentleşmedeki yoğunlaşmalar gündeme taşımış; başta sanayileşmiş ülkelerde görülen çevre sorunları zamanla tüm dünyaya yayılmış, hatta günümüzde tüm evreni tehdit eder hale bürünmüştür. Fransa’da bu konuda epey çalışmalar yürüttüğünü de söyleyebiliriz. Ekoloji sorunlarının yoğun bir şekilde artması, bu alanda acil önlemler üretilmesini zorunlu hale getirdiği ve çevreyi koruma ve sağlıklı ortamlarda yaşamanın gerekliliğine...
Çevre Tahribatı
Dünya nüfusu yüz elli milyon yıl önce bir milyardı. Şimdi ise bu rakam yedi buçuk milyara ulaştı. 2050 yılı tahminlerinde ise bu rakamın dokuz milyar olacağı hesaplanıyor. Nüfusla beraber dünya ekonomisi son elli yılda beş kat büyüdü. Nüfus ve ekonomi büyüdükçe doğa ve çevreye verilen tahribat katlanarak büyümeye devam ediyor. Dünya nüfusunun yüzde yirmisini oluşturan kalkınmış ülkeler, dünya kaynaklarının yüzde seksenini kullanıyor ve bu oranda da dünyayı kirletiyor.
Dünyamız hızlı bir şekilde kirleniyor iken, biyolojik çeşitliliğimiz gittikçe azalıyor. Dünya ormanları...
Organik Tarım Düşüncesi ile Barışıklık
Organik tarım, sadece tarımsal bir üretim şekli olarak değerlendirilemez. Konvansiyonel tarımdan organik tarıma geçiş sonrası, daha yeşil bir dünya mümkün olacaktır; ama bu değişimin tek başına yeterli olacağını söylemek zor. Asıl değişimin insanların düşünce yapılarında gerçekleşmesi gerekmektedir. Organik tarım, bir yaşam felsefesi olarak algılanmalı ve yaygınlaştırılmalıdır. Organik tarım bizlere ne söylüyor, bunu ortaya koymamız gerekmekte. Organik tarım, doğaya zarar vermeden de bir şeylerin üretilebilmesinin mümkün ve hatta daha sağlıklı, daha karlı olduğunu söylüyor.
Bu söylemi hayatımızın hemen her noktasında kulağımıza...
İklim Değişikliği Yediklerimizi Nasıl Etkiler?
Bir süre önce bilim insanları, hayvan türlerinin altıda birinin iklim değişikliği nedeniyle ortadan kalkabileceği uyarısında bulunmuştu. Peki, aynı tehlike tarım ürünleri ve gıda maddeleri açısından da geçerli midir dersiniz? Dünyanın birçok bölgesinde tarım üreticilerinin gelecek yıllarda daha fazla zorluklarla karşılaşacağı doğrudur. Bu konuda, bitkilerin kuraklığa karşı dayanıklı hale getirilmesi doğrultusunda çeşitli çalışmalar yapılıyor.
Nesli tükenebilecek besinler ile ilgili bazı abartılı haberlere rağmen, temel besin maddelerinin ortadan kalkacağına dair herhangi bir veri bulunmamakta. Bazı uzmanlar bitkinin ortadan kalkması diye bir şeyin...
Devletler Gezegenimizi Kurtarmıyor; Biz Kurtaracak Mıyız?
Londra’ya taşınacağımı haber alıp arayan hemen herkesin yaptığı şaka aynıydı: “Şemsiyeni unutma!” Notting Hill’den tanıdığımız romantik kent, sokak aralarına sıkışmış parklarda insanların ansızın yağmaya başlayan yağmurlarla sırılsıklam olduğu yerdi. Mimarisi güzeldi ama havası, pek değil. Benim de burada yaptığım ilk alışveriş, iyi bir şemsiyeye para bayılmak oldu. Çantama atıp taşımak için küçük, ucuz bir şemsiye de aldım. Fakat geçtiğimiz altı ay içerisinde büyüğü ile evden bir yahut iki kere çıkmışımdır; küçüğünü çantama koymayı bırakalı da ne kadar zaman geçti,...
Felsefe (Popüler Makaleler)
Simya ve Simyacılar
“Simya" veya "Al Kemi", kutsal kimya veya olası olarak Nil nehrinin yıllık sellerinin bıraktığı çamur birikintilerinden "kara toprak"tan türediği inanılan Arapça veya Mısırca bir terimdir. Bir diğer görüşe göre etimolojik olarak Simya sözcüğü Türkçede var olan Kimya sözcüğü ile aynı kökenden gelmektedir. Kökeni Arapça olan bu sözcükler Arapçaya da “Kara Ülke” anlamına gelen Khem sözcüğünden gelmiştir. Bu “Kara Ülke”ise Mısır’dır. Etimolojik olarak da Simyanın kökeni Mısır olarak gözükmektedir. Simyanın kökeni ruhsal gelişme anlamına gelir.”Simya gerçekte bir dönüşüm sanatıdır. Kirli...
Çelişkili Önermeler
Düşüncenin, özellikle sistematik düşüncenin, kurallarına mantık diyoruz. Evet, mantık sadece bir kurallar dizisidir. Bu kuralları biz insanlar koyuyoruz ve koyduğumuz bu kurallar çerçevesinde önermeler ürettiğimizden dolayı da birbirimizle anlaşabiliyoruz. Bu kurallara uymadan ileri sürülen fikirlere de “mantıksız düşünce” deyip çıkıyoruz.
Mantık kuralları çerçevesinde düşünen insan çelişik önermelerden hoşlanmaz. Daima açık, seçik ve belirgin önermeler ister. Örnek olarak, “Ben hep yalan söylerim” önermesine A önermesi adını verelim. A önermesi mantıksal olarak mümkün müdür? Eğer bir kişi hep yalan söylüyorsa bu söylediği...
Eklektik Metot ve Eklektizm
Yeni bir öğreti meydana getirmek üzere, çeşitli sistemlerin en kabul edilebilir tezlerini seçip toplamaya dayanan metottur. Eklektik sözcüğü Yunanca ve Latince "seçmek" anlamına gelen "eligere" kökeninden gelir. Ayrıca eski Yunanca “eklektikos” veya “eklegein” seçmek demektir. Seçmeci ve kaynaştırıcı sisteme tekabül etmektedir. Sözlük anlamı olarak da “seçmecilik yanlısı, seçmeci” olarak geçer. Felsefik anlamda "Her sistemin sunduğunun en iyisini almak" gibi algılanabilir. Farklı düşünce sistemlerinden seçilen öğretilerin ayrı bir sistem içinde birleştirilmesidir. Dogmatik tek bir sistemi değil sürekli kendini yenileyebilen ve...
Omega Noktası
Evren, büyük patlamadan bu yana büyük bir hızla genişlemektedir. Bu genişleme galaksileri birbirinden ayırmakta, hareketi oluşturmakta, zamanı oluşturmaktadır. Nitekim bu genişleme hızının son zamanlarda yapılan çalışmalarda yavaşladığı söyleniyor. Genişlemeye devam ediyor ama artık genişleme hızı yavaşlıyor. Bu bulgu gerçekse sonuçları ne olur?
Omega noktası teorisine göre zamanı ya da zaman algısını yaratan bu genişleme, git gide yavaşladığında zaman da yavaşlayacaktır. Hatta giderek bir gün öyle bir noktaya gelecektir ki zaman durup geri dönmeye başlayacaktır. “Omega noktası” aslında her şeyin başlangıcına...
Theos ve Theoros Arasında Dasein
Yunanca'da "theos" kelimesi; bakma, izleme, seyretme, seyir, görünüm, manzara, gösteri, tiyatrodaki gösteri, şenlik seyredilen yer, özellikle tiyatroda izleyicilerin bulunduğu kısım manasına, "theoros" kelimesi ise seyredene denk geliyor. Mevzumuz theos ve theoros denkleminde vahdet-i vücud tarzı bir mevzu değerlendirmeye çalışmak veya bunun kelimelere sirayet edilmiş hâlini seyretmek. Theoria, manzara esasında seyretmek şeklinde ifadesini tamlıyor. Bu tanımı Prof. Dr. Yalçın Koç’un "Theologia’nın Esasları" isimli eserinden aldım. Theoria, manzara esasında seyretmek ise, peki, manzara neydi? Yani seyredilen! Seyredilen theostur, yani tanrıdır. Bu...
Spinoza’da Pişmanlık Kavramı
Pişmanlık nedir? Tabii ki bu soruyu cevaplamak zor. Sorunun kendisinin bile böyle yöneltilip yöneltilemeyeceği şüpheli. Pişman oluruz. "Ah, keşke olmasaydı!" deriz. Ya da tersi. Kuşkusuz ilgi çekici bir duygu pişmanlık. Nereye sığdırılacağı bilinemiyor. Bir öfke, sevinç, hüzün, acı kadar somut değil gibi gözüküyor. Daha bir çetrefilli, daha bir dolaylı. Her duygu gibi, bir etkinin, bir etkilenmenin ürünü. Bir şeylerin nihayetinde pişman olunuyor. Ama aynı zamanda, bu etkilenmenin niteliğinin olumsuz olduğundan da söz edebiliyoruz. Yani, şunu biliyoruz; varlığından veya yokluğundan...
Cüzi Fertten Bütünün Armonisine
Tabiat içerisindeki biz insanlar, cüzi oluşumuzu idrak ile varlığımızı da idrak etmiş oluruz. Yani bir fert bilir ki cüzidir ve fertlerde toplu bir küllilik vardır. Toplum külli olsa da fertler cüzidir ve cüzi fertlerin gönülden yansıttıkları ruhi değerler veya hisler külliye etki ederek ancak bu şekilde bütünün armonisine ulaşabilir. Kandinsky “Sanatta Ruhsallık Üzerine” isimli eserinde der ki: "Sanatın görevi bütünün armonisini kurmaktır. Uzmanlar, yeteneğe hayran olur, resmin vasıflarının tadını çıkarırlar. Oysa ruhlar aç gelir aç giderler." Peki, bütünün armonisi...
Hermetik Gelenek ile Ezoterizm Bağlamı
15'nci yüzyılın İtalyan hümanist düşünürlerinden Marsilio Ficino’nun Platon ve Plotinus’un yapıtlarıyla ilişki tüm yorumları, 1482 tarihli "Platon İlâhiyatı" adlı yapıtıyla Hermetik metinlerden yapmış olduğu çeviriler, Neoplatonizm veya Yeni Eflatunculuk akımının yeniden canlanmasını sağladı. Bu durumda da Eski Mısır inançlarına ilgiyi bir kez daha ateşlemiş oldu. Marsilio Ficino, Mısırlı, Platoncu, Hıristiyan tavırları arasında bulduğu tarihsel ve maneviyat bazlı ilişkilere dair görüşlerini sunarken, üst düzeyde din ile felsefenin aslında aynı şey olduğunu savunuyordu. Hatta Platon ve İbrani geleneklerinin aynı yüce amaca...
Pisagor ve Pisagorculuk
Bilindiği üzere Pisagor, MÖ 570 - MÖ 495 tarihleri arasında yaşamış filozof ve matematikçidir. "Sayıların babası" olarak bilinir. Sisam adasında doğmuştur. Pisagor, Delf mabedinde inisiye edildikten sonra sırlar öğretisini Orfe gibi kaynağından öğrenmek amacı ile genç yaşta Menfis’e giderek Osiris kardeşlik örgütünce kabul görmüştür. Mısır da yirmi iki yıl kalmış, ardından Babil’de on iki yıl sürgünde yaşamış ve burada kadim Babil öğretisini de öğrenmiştir. Hindistan’da Brahma ve Ön Asya’da Kabalacılarla temas etmiştir.
Mısır'da Osiris dinine bağlı aldığı eğitim ve daha...
Etik Ahlak ve Optimizasyon
Etik ve ahlak, toplumumuzun genel çerçevesi içerisinde çok da ciddiyetli ağırlığa sahip kavramlar değiller. Meseleye dair temel eğitimin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi adlı güzide dersimiz ile verildiği düşünülür ise bu şaşırtıcı bir sonuç da değil. Ancak etik meselesi akademik bir problem olarak yalnızca İslam’ı değil, Hıristiyanlığı dahi önceleyen, hatta ikisine de zemin hazırlayan bir alanın kurucu ögesi. Ancak özellikle prensip bazlı anlayışların ilerlemesi ile kavramda bir çatallanma oluşmuş ve etik ile ahlak birbirlerinden ayrılmaya başlamıştır. Peki, bu ayrım...
Locke Teolojisi ve Etiği
1632 yılında Bristol yakınlarındaki Wrington’da dünyaya gelen John Locke modern çağın en etkili ve en önemli düşünürlerinden biridir. İngiliz felsefe dünyasının başat geleceğinin yaratıcısı olarak görülen Locke’un teoloji ve etik üzerine olan düşüncelerini kendi çapımızda ifade etmeye çalışacağız. Öncelikle bilinmesi gereken şey, Locke’un bir empirist olduğudur. Deneyci olan Locke, ideler aracılığı ile bilgi kavramına bir yorum getirir. Ancak Locke’a göre doğuştan gelen ide diye bir şey yoktur. İdeler tamamen tecrübelerimiz ile oluşur. Locke, doğuştan gelen idelerin var olduğunu iddia...
Bireyin Kalabalıklar İçinde Dasein’dan Ulus Özneye Kısa Yolculuğu
Nasıl ki su sonsuza kadar su, bir tay da sonsuza kadar tay olarak kalmak isterse ateş de fıtratındaki yakım ve yıkım enerjisiyle direnir sonsuza kadar; çünkü her şey kendi varlığında direnir. Kitleler de öznenin son özerk alanlarını işgal edene kadar kendi varlığında direniyor. Anlamın kaygan sathına tutunmaya çalışan, dikotomilerin dışarda bıraktığı özne, uzun zamandır bir savunma pozisyonundadır. Eğitilmiş cahilliğin iktidar olduğu, onu politik kimliğinden sıyırıp kitlesel tüketime elverişli zararsız bir ikon haline çevirmeye dönük günümüz çabalarına karşı özne bir...
Yitirilen İstanbul: Değişim ve Yabancılaşma
Kadim Yunan dünyasının en önemli filozoflarından biri olan Herakleitos’un, belki de en çok alıntılanan “Aynı nehirde iki defa yıkanılmaz” sözünü, İstanbul’a yüksek bir noktadan bakarken hatırlarsak, yüzyıllardır söylenegelen bu söz, kulaklarımızda şu şekilde yankılanacaktır: “Aynı şehirde iki defa yaşanılmaz.”
Herakleitos’un felsefî düşünce sistemindeki temel argüman olarak karşımıza çıkan “her şey akar” ilkesi, ondan geriye kalan bu sözde, kendini göstermektedir. Efesli filozofa göre, kimsenin aynı nehirde iki defa yıkanması mümkün değildir çünkü nehre ikinci girişimizde bizi karşılayan su, birinci girişimizdeki ile...
İnsanlığın Geleceği
Bilimsel gelişmeler insanlığa yeni olanaklar sağlamakla birlikte, esas olan onların insanlık tarafından nasıl kullanıldığıdır. Söz gelimi, yapay zeka ile ölümcül ordular kurabilir veya ondan üretimdeki verimliliği arttırmak için yararlanabilirsiniz. Kamera teknolojisi, insanları yok etmek için de, kayıp bir dağcıyı bulmak için de pekâlâ kullanılabilir. Bilimle ölümcül kimyevî silahlar yapmak da, aşılar geliştirerek hastalıkların önüne geçmek de mümkündür. Aslında yalnızca bilim değil, araç ve konu her ne olursa olsun, onu hangi amaçlarla kullanacağımız esas belirleyici olandır. Bu noktada devreye tercihler,...
Ouroboros
Ouroboros, en temel anlamıyla öz yaratımı temsil eder. Kendi kuyruğunu yiyen bir yılan ya da ejderha figürüyle sembolize edilen ouroboros kavramını anlamanın ötesinde idrak etmek için hep birlikte sembolün köklerine ineceğiz. O nedenle bu yazı sadece okunup yazıdan bir şeyler çıkartılacak, anlaşılacak bir yazı değil, sembolizmi özümseme ve sembolleri deneyimleme konusunda bir uygulama içerecek. Ouroboros sembolünün neyi temsil ettiğini anlamak için ansiklopedi karıştırmanıza gerek yok. Yapmanız gereken sadece sembolü incelemek ve sembolü bir video gibi hayal gücünüzle oynatmak. Yılanın...
Reklam
Gezi (Popüler Makaleler)
Yürümeyi Öğrenmek: Galler
Dağın tepesine tırmandığımda gerçekten artık bir adım daha atacak halim kalmamıştı. Bir yandan nefes nefese kalmıştım, bir yandan dönen başımın etkisiyle dengemi bulmaya çalışıyordum, bir yandan da Britanya’nın güneyinin en yüksek dağının üzerinde ne işim var benim diye de düşünüyordum. Gerçekten de benim Galler’de Brecon Beacon milli parkındaki Pen Y Pan dağında, hem de Kasım ayında ne işim vardı?
Bugünlerde bir yazar olarak kendi kendime sürekli “yaşamın kurgusu edebiyata on basar” diyorum. Üstelik yaşam biz edebiyatçılardan daha özgün ve özgür....
Kasvetinde Ruhumu Buldum: Prag
Ruhumu sattığımın farkına vardığımda Prag’a gitmeye karar vermiştim. Öncesinde hep, yıllar boyunca en güzel olanı biriyle paylaşmıştım. Paylaşmanın mutluluğu, sevgiyi artıran yönünü aslında yaşıtlarımdan evvel keşfetmiştim. Hiç unutmam bir sevgilime bir keresinde "sen en güzellerine layıksın diye, bildiğim tüm güzellikleri ufkuna saçmak için yaşıyorum!’’ demiştim. Bu benim görgümdür; körkütüklük ile hiç ama hiç alakası olmayan. Sevdiklerimin bildiklerimi bilmelerini isterim hep. Fakat belki de beni seven biri bana, yalnız kalamadığımı, kendimi yeterince dinlemediğimi fark ettirdi. Uzun soluklu bir ilişkinin azabından...
Akıl Çelen Şehir: Barselona
Ruhu dans eden insanları sokaklara hunharca fırlatmıştı birileri. Ritimleri, kalp atışları kendilerine yeten, arsızlıktan uzak şehirleri ve kültürleriyle onlara sorsalar yine burayı tercih ederlerdi. Doğmak, büyümek ve koşmak için... Eğlenmeye her zaman niyetli, eğlenmeyene sorgular sebepli. Bin bir hali vardı ki şehrin koşmak için. Bir şehir hırsızını bile dengeler mi? Şikayet edemeyeceğin kadar kötülüğü eğlenmeyi anlamlı kılmak için kenarda tutuyorlar. Aydınlık olmasa karanlık, karanlık olmasa aydınlığın içini dolduran bir mananın olamayacağına muktedir insanlar. Bir yeri gezmeden önce yapılan tüm...
Mağara Gölü ve Tarih: Viyana
Viyana’dan çıkıp kısa süreli bir yolculuk ile müstakil evlerin yoğunlukta olduğu bir kasabaya rastlayabilirsiniz. Bir mağara gölü göreceksiniz. Geçmiş yüz yılda burada maden işçileri çalışırmış. 1912’de bir patlama sonucu kayaların arkasından sular fışkırarak mağaraya dolunca birçok işçinin ölümüne sebep olmuş ve Avrupa'nın sayılı mağara göllerinden biri de böylece oluşmuş. Girişinde yaklaşık dört yüz elli metrelik bir tünel var. Tünelin sonunda işçilerin çalıştıkları bölümler de görülebilmekte.
İkinci Dünya Savaşı sırasında Naziler, gözlerden uzak olduğu için burayı seçmiş ve burada bir karargah...
Tanrı Suskun: Kuala Lumpur
Otobüs ile altı saatlik yolculuğun ardından Kedah eyaletinden başkent Kuala Lumpur’a varıyoruz. İlk durağımız Petronas İkiz Kuleleri oluyor. Tepesindeki antenlerle beş yüz yirmi yedi metreyi bulan seksen sekiz katlı yapı, 2004 yılına kadar dünyanın en yüksek kulesiydi. Taipei101’in yapılması ile tahtından olan Petronas, şu an bir holdingin yönetim merkezi. Devasa kulelere çıkmanın seksen dört Ringit, yeni yetmiş beş lira kadar ücreti olduğunu duyunca toprağın iyi bir zemin olduğunu düşünmeye başlıyorum.
Petronas’ın hemen yanı başında muhteşem bir park bulunuyor. İçerisindeki farklı...
Anlaşılamamaktan Korkan İnsanlar: Kanada
Ömrümün bir yerinde, "iyi ki görmüşüm!" diyebileceğim bir yeri daha gördü gözlerim. Gördüklerinden bahset diyenleri nasıl bir övgü bombardımanıyla karşılasam? Bazen kendimi Avrupa sevici, övücü bir tiplemeden alıkoymak için çok fazla sorguluyorum. Lakin Kanada topraklarında gördüklerim, Avrupalının kendi bölgesine sokmamak için herkese saygı duyuşundan çok, tüm dünyaya yön verebileceklerini zannettikleri saflıkları ve saf iyilikle çabalamalarıydı. Bu uhreviyatı bir topluma; ne dinin ne de imamların, papazların, hahamların kazandırmamış olması ise oldukça ilgi çekici.
İllüzyon bir orta doğu ülkesi vatandaşı olarak, dünyanın...
Rengin Arasında Gri: Katmandu
Şu an Filipinler’den kalkan uçağımın Kore’ye gidişini izliyorum. Güneşin bulutları kırdığı maviyle oluşan morlukları ve diğer bu tonları arayışa koyuldum. Normal şartlarda uyur yahut film izlerdim. Bu sefer böyle olmadı. Dedim o zaman, madem bilgisayarı açtın yaz. Size Filipinler’den ve Kore’den tabii ki bahsetmeyeceğim. Bahsetmek istediğim yer Nepal, bilhassa başkenti Katmandu. Hindistan’ın kuzeyinde Tibet’in güney kısmında ve Butan arasında kalan, sizin Everest’i ile tanıdığınız ama daha dokuz büyük dağı olan, odun kokan bu ülkenin UNESCO mirası tapınaklarıyla kaplı şehri Katmandu. Neden mi...
Belçika’nın Çikolatadan Kalbi: Brugge
Huzurun şehrini herkes arar. Arayanlar elbet bir yanındakine sorar. Ben de gezilerimde, belki de içsel huzurumun eksikliğini dengelemek amacıyla sıklıkla sakin yerler ararım. İnsan kendinde olmayanı ararmış ya hep, sizde de eksik olan bir şeyler illa ki hep var iken Brugge’de muhakkak size yarayan bir şeyler bulacaksınız. Yılın on ayı sağanak ve çiselemek arasında sürekli demlenen çay gibi bir şehir... Demlendikçe yeşili artan gözlerine bu benim kaçıncı diyebileceğim yeni bir yeşilin tonu dedirtecek harikalıkta... Pastel diyorlar bu tonlara... İnsana...
Çıplaklaştıkça: Arnaoutchot
Çıplaklığın her zaman şeffaflık olduğuna inanan biri olarak, kendimizi anlamanın yolununda, hep çıplaklıktan geçtiğine inandım. Ruhumuzu soymak istiyorsak, buna bedenimizden başlamamız gerektiğini savundum. Aynada kendimize çırılçıplak bakamıyorsak, kendimize karşı dürüst olmamızın da zor olduğuna inandım. “Kadın Bedeni Soyarsa” adlı romanımda, ‘Bir kadın kendi kendine soyunabilir mi?’ sorusu ekseninde çıplaklığı ele almıştım. Bu romanı yazmadan önce sadece çıplakların girdiği plaj ve spa merkezlerinde bulunmuştum. Ancak hiç bir zaman, çırılçıplak on gün geçirmemiştim; bu yıl Fransa’da Arnaoutchot Natüralistler Kampı’na gidene kadar…
Türkiye’de...
Abhazya: Anhua Köyü
Abhazya’da çok uzun süredir gitmek istediğim bir köy vardı; Anhua Köyü. Epeyce vakit Sohum’da, köyden tanıdığı olan birilerini aradım ve tabii beni oraya kadar götürebilecek birini de. Sordum soruşturdum, sonunda bir arkadaşım oranın muhtarına ulaştığını söyledi. Adama telefon edip hızlıca “Sana yarın sabah 8’de bir misafir getireceğim. Afon’da buluşalım oradan al,” dedi ve kapattı. “Müsait miymiş bir sorsaydık falan” gibi bir şeyler geveledim. “Tamam, tamam o iş,” deyip gitti.
Her iş tamamdı. Her iş. Ne sorarsam sorayım “o iş tamam”...
Kathmandu’nun Yaşayan Tanrıçası: Kumari
Gerçekleştirdiğim Deluxe Nepal Hindistan gezisinde, konuklarımı çok özel bir deneyime davet ettim. On yıllardır benim de sadece birkaç kez tanık olabildiğim ilginç dakikaları birlikte yaşayabildiğimiz için çok mutluyum. Belirli günlerde, o da canı veya bakıcıları isterse bir pencereden üç beş saniye biz ölümlülere görünen bakire Tanrıça-Prenses Kumari’yi, saat 16:30’da gezideki dostlarımla bekledik ve gördük! Hatta bize göz kırpmış gibi bile geldi.
O zaman geçen yıl üç yaşında seçilen, Trişna Şakya ve Kumari Olabilmek ile ilgili size biraz bilgi vereyim. Kumari,...
Bağbozumu: Colmar
Şirin kasabalar albümüm var; Kasabalar, köyler, hatta bazen kentler. Bir yenisi bir öncekini eskitmiyor. Süslemenin bin bir türlü hali olduğunu gördüm bu yerlerde. Süslemenin, süslemeden süslü olabileceği sade naiflikte. Onların gözüyle göremediğimden hiç turistik süremde onlardan fazla bildim kıymetini. Tarih boyunca ara sıra Alman, ara sıra Fransız toprağı olmuş; fakat şimdilerde kesinlikle dünyaya Fransız kalmış bir yere gittim: Colmar! Fransızlar, özellikle Alcase Lorianne denilen bu bölgede, tüm bağlarda üzümler hep ıslakmış hissiyle yaşıyor gibiler. Hiçbir şey daha önce hiç...
Masallar Diyarı: Giethoorn
Giethoorn, Hollanda'nın Overijssel eyaletinde bir köy. Steenwijkerland Belediyesi'nde yer almakta ve Güney batısındaki Steenwijk'e yaklaşık beş kilo metre mesafededir. Hikâyesini dinleyip resimlerini inceledikten sonra ilk fırsatınızda gezmek, görmek isteyeceğiniz bu köy, yirminci yüzyıl ortalarından itibaren ünlenmeye başlamış olsa da özellikle 2000'li yıllar sonrası turistlerin ilgi odağı olmaya başlamıştır. Mevsim ayırt etmeden misafirlerini huzurlu kucağına kabul edebilen bu doğal güzellik, aynı zamanda yanınızdan selam vermeden geçmek istemeyen insanların samimiyetiyle beraber, cennete daha çok benziyor. Flemenkçe konuşulan Hollanda topraklarında buraya Masal...
Derin Afrika Köyünde: Zimbabwe
Afrika için sıklıkla söylediğim bir söz, yaptığım bir uyarı vardır. Afrika'ya bir kez ayağınızı basarsanız, sizi yine çağırır, tekrar çağırır. Defalarca gidersiniz, yolunuz sandığınızdan sık kesişir. Benim kaderim de farklı değil. On yıllar önce yaptığım ilk Afrika gezisi sonrası düşündüğümden fazla geldim kara kıtaya. Kimi zaman safari oldu dönüşlerim, kimi zaman ülkemizin resmi heyet gezileri. Bu günlerde ise kendi özel gezilerim için sıklıkla gelip gidiyorum. Geçtiğimiz ay büyük bir kuruluşu Güney Afrika’da ağırladıktan sonra Türkiye’ye dönmeden, yapmayı düşündüğüm bir...
Yasaklar Ülkesi: Singapur
Albukhary Üniversitesi'nin kültürel değişim ve liderlik programı nedeniyle iki aydır Malezya’dayım. Singapur’a da yolumuz düştü. Singapur, Sanskritçe’de ‘Aslan Şehri’ anlamına geliyor. Malay yarımadasının güneyinde yer alan ülke dünyanın nadir şehir devletlerinden biri. Yedi yüz on kilometrekare yüz ölçümüne ve beş milyon nüfusa sahip. Ülkenin büyük kısmı Budist. Yüzde on beş Müslüman ve yüzde on beş Hristiyan nüfusu bulunuyor. Uzun yıllar sömürüsü altında kaldığı İngilizlerin etkisi kendini her yerde hissettiriyor. Trafik soldan akıyor.
Yolculuk öncesinde Singapur hakkında hiçbir şey okumadım. Yılın...
Reklam
Röportaj
Koronavirüs Günlükleri: Dengin Ceyhan
"Koronavirüs günlükleri" adlı röportaj dizimizin ilk konuğu piyanist Dengin Ceyhan oldu. Bildiğiniz üzere, 2020 yılına birçoğumuz büyük umutlarla başlasa da birçok şey pek düşündüğümüz ve dilediğimiz gibi olmadı. Bu yıl için tasarladığımız planlar veya işler istediğimiz gibi gitmedi. Yaklaşık yüz yıl kadar önceki İspanyol Gribinin ardından, tarihin en büyük salgınlarından biriyle karşı karşıya kaldık. Çeşit çeşit temizlik malzemesi, dezenfektan, gıda ürünü ve pek çok şey stoklandı, tedbir amacıyla birçoğumuz evlerimize kapandı. Neler olduğu kadar neler olacağını da kestiremediğimiz için,...
Dikkat Tiyatro Çıkabilir ile Seyyah Sahne
Dikkat Tiyatro Çıkabilir ekibinden Ali Rıza Bora ve Sinem Soykök ile tiyatro ve topluluğun yeni projeleri hakkında konuştuk. Ekip "Eski ve az kullanılmış kumaşlardan kostümlerimizi kendimiz dikiyor, eski ve işe yaramayan tahta ve ıvır zıvırlardan dekor ve aksesuar yapıyoruz. Elbette yapacağımız projelerimiz ve bunları daha fazla insanla paylaşabilmek adına sponsorlara ihtiyaç duyuyoruz ama gelin görün ki olmaması bizim bunu yapmaktan vazgeçmemize neden olmuyor." dedi.
Röportör: Nergis Fırtına
”Dikkat Tiyatro Çıkabilir” nasıl bir topluluktur? Nasıl tanımlarsınız ve genel hatları ile neyi amaçlamaktadır?
Kendimize...
In Hoodies ile Yenilikçi Müzik Anlayışı
Alternatif ve bağımsız müzik dünya genelinde ön plana çıkmayı başardı. Türkiye'de de bu müzik türleri son dönemde atağa geçmiş görünüyor. Başarılı ve dikkat çeken isimlerden Murat Kılıkçıer ya da yürüttüğü proje ismiyle ifade etmek gerekirse “In Hoodies” ile bir araya geldik. Kılıkçıer, henüz ilk albümüyle dahi Türkiye müzik piyasasına hızlı bir giriş yapmış ve kendinden söz ettirmişti. Kılıkçıer ile Bursa'dan İngiltere'ye uzanan hikayesini, bağımsız müzik piyasasını, ilk albümünü, şarkılarını ve gelecek planlarını konuştuk.
Ropörtaj: Nergis Fırtına
En merak edilenlerden ilki ile başlayalım;...
Hack The Fool
Tantana Records etiketiyle ilk albümleri The Fool’u yayınlayan Hack the Fool, Türkiye’nin rock müzik ortamına başarılı bir giriş yaptı. Vokalde Mert Avcı, davulda Sinan Kutluay ve gitarda Berk Çavdar’dan oluşan grup, yanlarına bas gitarist Zafer Toker’i de alarak üretim süreçlerine devam ediyorlar. Grubun üyeleri Berk Çavdar, Sinan Kutluay ve Mert Avcı ile konuştuk.
Röportaj: Nergis Fırtına
Hack the Fool nasıl bir araya geldi? Grubunuzun oluşma aşamaları nasıl gelişti?
Sinan Kutluay: Mert ile (Avcı) çok uzun zamandır çalıyoruz. “Mosquito” adında bir grubumuz vardı...
Tayfur Aydın ile Sinemanın İzinde
Türkiye, çevresel şartlar ve jeopolitik açıdan komplike olmasının yanı sıra, çok uluslu bir yapıya sahip. Bu ülkenin tüm insanları diğer ülke vatandaşlarından farklı olarak türlü sebeplerle harmanlanan bir yaşantıya sahip oluyor. Sahip olduğumuz farklılıklar bizi biz yapan etkenleri doğururken, bu toprakların bize sunduğu şeyler ise hiç kuşkusuz bu çeşitlilikten de kaynaklanıyor. Bugün ülkemizdeki bu çeşitliliğin sinemadaki varyasyonlarından birine odaklanacağız.
Senarist, yönetmen ve yapımcı olarak kaliteli işlerin altına imzasını atan Tayfur Aydın ile Komplike için gerçekleştirdiğimiz bu söyleşide; yakın bir zamanda...
Koronavirüs Günlükleri: Berk Kır
Koronavirüs günlükleri” adlı röportaj dizimizin üçüncü konuğu fotoğraf sanatçısı Berk Kır oldu. Bildiğiniz üzere, 2020 yılına birçoğumuz büyük umutlarla başlasa da birçok şey pek düşündüğümüz ve dilediğimiz gibi olmadı. Bu yıl için tasarladığımız planlar veya işler istediğimiz gibi gitmedi. Yaklaşık yüz yıl kadar önceki İspanyol Gribinin ardından, tarihin en büyük salgınlarından biriyle karşı karşıya kaldık. Çeşit çeşit temizlik malzemesi, dezenfektan, gıda ürünü ve pek çok şey stoklandı, tedbir amacıyla birçoğumuz evlerimize kapandı. Neler olduğu kadar neler olacağını da kestiremediğimiz...
Endless Art Taksim
Açıldığı günden bugüne birçok sanat etkinliğini bünyesinde barındıran Endless Art Taksim, çağdaş sanatın nabzını tutmaya devam ediyor. Elmadağ Caddesi'nde bulunan Endless Art Taksim, plastik sanatlar, performans sanatı ve sahne sanatlarına ev sahipliği yapıyor. Bu sanat dalları için ayrılmış mekanların yanı sıra, içerisinde eğitim ve seminerler de düzenlenen Endless Art Taksim'in sanat direktörleri ve aynı zamanda küratörleri olan Miray Aydın ve Buket Bal ile konuştuk.
Röportaj: Nergis Fırtına
İlk olarak Endless Art nasıl bir oluşumdur? Nasıl bir konsept benimsemektedir?
Miray Aydın: Endless Art...
İstanbul Trip ile Sokağın Nabzı
“Müzik daha çok endüstriyelleştirildi. İnsanlar söylemek istediklerini söyleyemiyor bazı nedenlerden dolayı. Başka bir neden ise bazı insanlar yükseldi. Bu işten para kazanmaya başladı. Bazı insanlar da esnaf kafasına girdi. Bunun haliyle kötü sonuçları da oluyor ama biz müziğe kendimizi adadığımızdan dolayı bizim için daha iyi oluyor. Bu şekilde kendimizi daha geniş kitlelere anlatabiliyoruz.”
Röportaj: Leo Xandre
Öncelikle kendinizden bahseder misiniz? Siz kimsiniz ve nasıl tanıştınız?
Şam: 21 yaşındayım. Müzik dışında bir şeyle uğraşmıyorum.
Xir: 27 yaşındayım. Yaklaşık on yıllık bir arkadaşlığın devamı...
Koronavirüs Günlükleri: Yeis Sensura
“Koronavirüs günlükleri” adlı röportaj dizimizin ikinci konuğu müzisyen Yeis Sensura oldu. Bildiğiniz üzere, 2020 yılına birçoğumuz büyük umutlarla başlasa da birçok şey pek düşündüğümüz ve dilediğimiz gibi olmadı. Bu yıl için tasarladığımız planlar veya işler istediğimiz gibi gitmedi. Yaklaşık yüz yıl kadar önceki İspanyol Gribinin ardından, tarihin en büyük salgınlarından biriyle karşı karşıya kaldık. Çeşit çeşit temizlik malzemesi, dezenfektan, gıda ürünü ve pek çok şey stoklandı, tedbir amacıyla birçoğumuz evlerimize kapandı. Neler olduğu kadar neler olacağını da kestiremediğimiz için,...
Kampüs Cadıları ile Patriarkinin Savaşı
Erkek egemenliğine karşı dimdik ayakta durmak için bir araya gelen Kampüs Cadıları, nasıl bir oluşum olduklarını ve neyi amaçladıklarını dile getirdi. Erkek egemenliğinin hüküm sürdüğü Türkiye’de, ikinci cins olarak görülen ve bu nedenle her türlü ayrımcılık, şiddet, taciz, tecavüz ve saldırıya maruz bırakılan kadınların; özgürlüğü ve yaşamı savunmak için yan yana geldiği bir genç kadın örgütü. Elbette kökleri bu kadar yakın bir tarihe dayanmıyor ama. Kadınların mücadele tarihi, bin yıllara dayanıyor.Oluşum kadınları korkusuz ve daha güçlü olmaya davet ediyor!
Röportör: Nergis Fırtına
Kampüs...
Sibil ile Ermeni Müzik Kültürü
Türkiye'nin ilk Ermenice klibini çeken ve yayınlayan bol ödüllü ses Sibil ile müzikal yaşamından konuştuk. Sibil: “Anadilim, kültürüm benim için çok değerliydi ve bunun doğup büyüdüğüm topraklarda bilinmesini sağlamak en büyük isteklerimden birisiydi” diyerek ifade etti.
Ropörtaj: Nergis Fırtına
Klasik bir giriş olacak, ama müzikal yolculuğunuz nasıl başladı?
Müzik hayatıma ilk olarak Feriköy Surp Vartanants kilise korosunda korist ve sonrasında da solist olarak başladım. Koro ile çeşitli festivallere ve konserlere katılıyorduk. Ancak en büyük hayalim bir albüm sahibi olmaktı. Anadilim, kültürüm benim için çok değerliydi...
Kültür (Popüler Makaleler)
Örtünmenin Tarihi
Yaklaşık dört bin yıl önce, Babil İmparatoru Hammurabi’nin kanunlarında, kadının sosyal statüsü ilk kez yazılı yasa haline getirildi. O zamanlar, Hammurabi Kanunları, dünya tarihinin yasalarını temsil ediyordu. İki yüz seksen iki madde halinde taş sütunlara yazılan bu yazıtlar, Osmanlı İmparatorluğu’nun çökme dönemine girmesiyle 1901–1902 yıllarında Fransız araştırmacılar tarafından keşfedilmiş ve Louvre müzesine taşınmıştır. Bu kanunlarda, köleler ve hür insanlar arasındaki farklılıklar, kölelere kısas kanunu ve evlilik gibi konularla aileyi düzende tutma yükümlülükleri belirtilmiştir. Günümüzde hala bazı toplumlarda, özellikle şeriat...
Komün Apartmanları: Komünalka
SSCB çöktü çökmesine ama bazı uygulamaları yer yer devam ediyor. "Komünalka" dedikleri, büyükçe bir daireyi birden fazla aile ya da bireyin paylaşmasına dayanan uygulama St. Petersburg’da hâlâ sürüyormuş. Muhtemelen başka şehirlerde de vardır. Diyelim ki bir evin beş odası varsa, her odada, birbiriyle kan bağı olmayan aileler veya bireyler kalıyor. Mutfak ve banyo ise ortak kullanım alanları. Daha eski olanlar kıdemli sayılıyor ve daha büyük odalar onların oluyor. Eve sonradan gelenler veya yalnız olanlarsa küçük odaları alıyor. Ortak kullanım...
Maya Medeniyetinin Yıkımı
Mayalar ilk yerleşim alanlarını M.Ö. 1000 yıllarında kurmuş, M.S. 600’lü yıllarda ise medeniyetleri doruğa ulaşmıştı. Maya şehirleri Meksika’nın Yucatan yarımadası, Belize ve Guatemala’da yoğunlaşmıştı. Arkeologlar buralarda binlerce yerleşim yeri buldu. Bölgedeki yoğun tropik ormanın derinliklerinde de hala keşfedilmemiş yerler olduğu tahmin ediliyor. İki yüz yıl süren ciddi arkeolojik incelemenin ardından Mayaların sanat ve mimarlık alanında oldukça gelişkin olduğu biliniyor. Piramit ve tapınaklarını gezegenlerin konumuna, matematik ve astronomi bilgilerine dayanarak inşa ettiler. Yazı yazmak içinse Maya hiyeroglifleri olarak da bilinen...
Beden Kültür Sömürgesidir
Beden, insan varlığının en doğal ve en elle tutulup gözle görülen, somut; cismani hali olmasının yanında, kültürün yaşam bulup kendisini gerçekleştirdiği, ifade ettiği ve gözle görünür kıldığı bir etkileşim alanıdır. Diğer bir deyişle, insanın yaratımı olan kültür, bununla kalmayıp bir anlamda insanı yeni baştan yaratıp şekillendirir ve bunu yaparken çoğu zaman kendisini beden üzerinden ifşa eder.
İnsan bedeni sınırsız gökyüzünün altında istediği görünüme bürünme ya da arzu ettiği sonsuz çeşitlilikteki davranışları gerçekleştirme potansiyeline sahip olsa bile, en eski topluluklardan başlayarak...
Şubat Ayı Neden Yirmi Sekiz Gün?
Roma imparatoru Jül Sezar’ın asıl adı Gaius Yulius olup, “imparator” unvanı olan Kaysar veya Caesares adı dilimize Fransızcadan Sezar olarak geçmiştir. Zira Latince C harfi K olarak okunurken Fransızca S olarak okunur. Yulius adının ise Truvalı prens Aeaneas’ın oğlu Lulus’tan geldiği iddia edilir. Truva adı Tur-öyü adından dönüşüp Troia olmuştur.
Etrüsklerle Truvalılar aynı Tur halkının kolları olup, konuştukları dil Türkçe ile akraba Asya kökenli bitişken bir dildir. Yulius adının da Etrüskçe kökenli “Ulu-us” olması çok daha akla yakındır. Fakat batılı...
Dillerin Anası: İnsanca
İnsanı insan yapan özellikleri saymaya başladığımızda aklımıza en önce gelen başlıklardan biri de sahip olduğu olağanüstü iletişim becerisidir. İletişim becerisini en üst düzeye çıkaran dil yeteneği, insanın doğayla girdiği etkileşimde hayatta kalmanın ötesinde bir başarı elde ederek dünyaya hükmetmesini sağlayan en önemli unsurlardan biri olmuştur.
İnsan biyolojik olarak bir dili konuşabilecek özelliklere sahip olacak şekilde donatılmıştır. Bu sayede ihtiyaçlarını anlatabilmiş, çok geniş çeşitlilikte sesler çıkarıp bunları birbirine ekleyerek nesneleri, olayları, duygu, düşünce ve kavramları isimlendirip ifade etmekte kullanmış, zihinsel becerileriyle...
Amerikan Tipi Alışveriş Merkezleri
1950’lerde yaşantımıza giren alışveriş merkezleri, ticari tapınaklar olarak Amerikan tüketim kültürünün sembolü haline geldi. Fakat bugün ABD'de birçoğu terk edilmiş durumda. O halde alışveriş merkezlerinin sonu geliyor diyebilir miyiz?
Alışveriş merkezlerinin ilk ortaya çıkışı kötü niyetli değildi. 1977’de George A. Romero, çığır açan zombi filmi Ölülerin Şafağı’nda set olarak terk edilmiş bir alışveriş merkezi kullanmıştı. Romero’nun film seti bugün ABD’nin doğusundan batısına kadar sayısı giderek artan terk edilmiş alışveriş merkezleri ile büyük benzerlik gösteriyor. Amerikan banliyölerine giden otoyolların kenarlarında bugün yüzden fazla...
Kahire’nin Gözleri
Size Kahire’yi ancak yeni konuşmaya başlamış bir çocuk anlatabilir, sonra şikayet etmeyi öğrenir. Uğultu atmosferde yok olmaz. Bu yüzdendir ki; körler için bulunmaz bir cennettir. Uğultu körlere şehrin en izbe köşelerinden canlı caddelere kadar eşlik eder. El ele tutuşmak haramdır. Biraz da bu yüzden kimse gürültüden şikayet etmez. Sigaranın filtresiz içildiği, nargilenin kucakta taşındığı bir memleket. Ayak seslerinin akabinde, sahipsiz sokaklar vardır. Bu dünyaya kazık çakmayacağını bilen halkın yüzde kırkı bu sokak aralarında, çadırda yaşar. Bir yanda Osmanlı çeşmesi,...
Gökyüzünün Dengesi ve Gün Döngüsü
"Tengri" sözcüğünün gökyüzü kökeninden geldiğinden bahsetmiştik. Tabiattaki her nesne gibi göğün de bir ruhu vardır ve bu ruh evrenin mutlak sahibi ve yöneticisi olan tengridir. Yaşamın kıvılcımları gökte atılmıştır ve bütün kâinatın merkezi olan tengrinin sarayı gökyüzündedir. Emel Esin, "Türk Kozmolojisine Giriş" kitabında dünyanın bir öküzün veya boynuzlu bir hayvanın boynuzunda olduğuna dair inancın Türklerde de yaygın olduğunu söyler. Zira Anadolu’da özellikle Erzincan çevresinde bu tür bir inancın var olduğu bilinmektedir. Bu inanç Türkler’in gök kubbeyi sonsuz bir yer olarak görmediklerini...
Antik Mısır’da Güzellik Anlayışı: İkili Amaç
Mısır firavunlarını ve kraliçelerini sürmeli gözleri ile tanınıyor. Antik Mısırlılar gösterişe ve güzelliğe bu kadar önem verdiler mi, yoksa onlara kendi değerlerimizi mi yakıştırmaktayız? Taraklar, bakır ve gümüş aynalar, sürme yapımında kullanılan malzemeler, makyaj malzemelerini koymak için kavanozlar, pomat kutuları, parfüm şişeleri, peruk kalıntıları, ayrıca mezarlarda bulunan takı ve mücevherler ve daha nicesi. Kadını ve erkeği ile, dirisi ve ölüsü ile antik Mısırlılar güzel görünmek için ellerinden geleni yapıyorlardı. Peki, bu güzellik algısının sebebi nedir?
Tüm bu bahsi geçen güzellik...
Kült Kültür İmgesi: Radyo Tiyatrosu
İletişim teknolojilerinin kısıtlı olduğu yıllarda radyo oldukça önemli bir yayın aracıydı. E, hali ile de kurgusal boyutu yüksek programlar yayınlama fikri belirdiğinde ise radyo tiyatrosu zihinlerde ilk kez belirmeye başlamıştı. İkinci Dünya Savaşı sonrasında yaygınlaşarak bir klasik haline geldiği zamanlarda, adından da anlaşılacağı üzere, görselliğin olmadığı yalnızca sesli olarak oyunların oynandığı, arkadan gelen ses efektleriyle tiyatro adeta bir radyo kutusunun içine sığdırılıyor, sahne ise radyo dinleyicilerinin zihnine kuruluyordu. Benim zihnimden hâlâ toplanıp, gitmediler doğrusu.
1938 yılından bir örnek verecek olur...
Dil Kültür ve Alışverişi
İsteklerimiz, arzularımız, sevinçlerimiz ve ağrılarımızı formüle etmemizi, sözcüklerle ifade etmeyi, beden dili ile resim, renk, çizim veya dansla ifade etmek istiyor isek beden dili duygularımızın canlı bir ifadesidir. İç süreçlerimiz ve duygularımızın, iç imgelerimizin ve düşüncelerimizin çatışmalarda yapıcı ifadesinde ise sizce engellendiğimizde ne olabilir? Bir dili ifade etmez isek veya bu terimi dil kullanımı yolu ile yasaklar isek ne olur? Eğer insan, dili olduğu gerçeği ile insancıl değil ise, arzuları, ihtiyaçları, duyguları ve bilinç durumlarını iletişim kurabilir, sözlü olarak ifade edebilir...
İnsanınızı Nasıl Evcilleştirirsiniz?
Ait oldukları toplumdan bir şekilde koparılıp vahşi hayvanlar tarafından büyütülen çocuklara ilişkin mitler, masallar, edebi eserler onların heyecan dolu maceralarını, kahramanlıklarını ve olağanüstü başarılarını anlatır. Gılgamış destanındaki Enkidu, Yunan mitolojisindeki Atalanta, Roma’nın kuruluş hikayesindeki Remus ve Romülüs, Türklerin türeyiş efsanesi, İbn-i Tufeyl’in Hay’ı, Edgar Rice Burroughs’un Tarzan’ı, Rudyard Kipling’in Mowgli’si bunlara dair akılda en çok kalan örneklerdir. Ne var ki, gerçek hayatta yaşanılan deneyimler bizi bu hikâyelerden bambaşka gerçeklerle karşı karşıya bırakıyor.
Hindistan’ın Bengal bölgesinde bir yetimhane kuran Rahip J....
Piri Reis Haritaları
Piri Reis hem Osmanlı deniz amirali hem de haritacı olarak ün salmıştır. Haritaların çoğunu 1513 yılında çizmiş ve "Kitab-ı Bahriye" adlı eserinde toplamıştır. 1516’dan itibaren denizlerde çeşitli savaşlara katılmış, Mısır'ın fethinde, Rodos adasının kuşatmasında, Yemen'deki Aden ve Oman'daki Muscat şehirlerinin alınışında başrol oynamıştır. Altta 16'ncı yüzyıl sonlarında Osmanlı İmparatorluğunun hudutları görülüyor.
Piri Reis’in haritaları arasında en çok ilgi uyandıran 1513 tarihli dünya haritasıdır. Ancak, bu haritanın sadece altıda birlik parçası bulunabilmiştir. Geri kalan parçaları kayıptır. Bulunan parça incelendiğinde kadim dünya...
Yirmi Birinci Yüzyılda Sanat Küreselleşmesi
21'nci yüzyıl sanatı inanılmaz derecede dinamik bir çalışma alanı haline gelen gelişen bir uygulama, araştırma ve yayın alanı denilebilir. Birçok önemli konu, yeni yüzyılda yankı buluyor ve yaşam bilimlerindeki bilimsel araştırmalara tepki olarak biyosanatın artması ve bir artışa yanıt olarak geliştirilen ilişkisel estetik gibi kritik teori gibi yeni düşünce ve bilimsel tartışmalara ilham kaynağı olmuştur sanatta izleyicilerin katılımını ve etkileşime davet ediyor. 20'nci yüzyılın sonlarında çok tartışılan diğer konular, göstergebilim, post-modernizm ve feminizm gibi konu başlıkları 21'nci yüzyılın sanat...
Mitoloji (Popüler Makaleler)
Burhanizm ve Akdin Şamanizmi Güncelleme
Son dönemde güncelleme kavramı oldukça gündemde olduğu birçok insan tarafından işitilmektedir. Biz de kendi çapımızda bu konuyu irdelemek istedik ve bu bağlamda kadim Şaman dini ve kültürü ile ilgili olarak bu yazıyı kaleme aldık. Bu yazımızın konusu ise Sibirya’nın yerlisi Türk budunlarından Hakas ve Altaylarda 20’nci yüzyılın başında en az kırk bin yıllık geçmişi olan çoktanrıcı Şamanizmin güncelleme girişimiyle ilgilidir. “Ak Din” veya “Ak Dyan” olarak da bilinen Burhancılığın veya Burhanizm’in temelinde “burhan” sözcüğü yatmaktadır. Burhan sözcüğü ise Altay...
Arketip Kavramı ve Mitos İle İlişkisi
İnsanın 500 bin yıla yakın bir evrimsel geçmişe sahip olduğu tahmin edilmektedir. Bununla birlikte modern insan anatomisine ait en eski bulgular 195 bin yıl öncesine aittir. Medeniyet kavramı insanlığın son 10 bin yılına ait bir mesele. Bu rakamlar evrimsel geçmişin ancak ellide birini medeniyete ayırabildiğimiz anlamına geliyor. Yaptığımız muazzam teknolojik buluşlar, edindiğimiz meslekler, inşa ettiğimiz görkemli şehirler, muazzam edebi eserler, ahlaki gelişimimiz ve yasalarımız bu zaman içinde ortaya çıktı. Ancak tüm bu gelişmeleri sağlamışken türümüzün 490 bin yıllık tarihini tamamen...
Aidiyet İflasının Türk Korku Filmlerinde İnşası
Toplumları bireyler oluşturur, bireyler ise toplumu oluştururken bazı gereksinimleri doğrultusunda birleşirler. Maslow hiyerarşisinde üçüncü sırada yer alan ait olma yani aidiyet bireyin diğer bireyler arasındaki ilişkisinin temelini oluşturur. Birey, ilk iki sırada yer alan fizyolojik ihtiyaçlarını ve güvenlik ihtiyacını gidermesinden sonra ait olma ve sevgi ihtiyacını karşılamak zorundadır. Bu durum da bireyin diğer bireylerle ve toplumla temasının bu bağlamda ilk noktasını oluşturur. Bireyin toplumla ve diğer bireylere temasını sağlayıp, bu ihtiyacını gidermesi sonrasında ise değer ihtiyacı ve son basamak...
Nuh Tufanı Mitosu ve Kökenleri
Tufan söylencelerinden bahsetmeden önce türeyiş kavramını ele almak gerekir. Türeyiş, belli bir kavmin veya genel olarak insan nüfusunun var olduğu zamanı değil, şans eseri veya tanrıların isteğiyle kurtulan birkaç insanın insanlığı tekrar var etmesini ifade eder. Örneğin, Türk söylencelerindeki Asena Destanı zannedildiği gibi bir yaratılış söylencesi değildir. Çünkü, hikâyenin başlangıcından önce insanlar mevcuttur, hatta Asena ile çiftleşen kişi bir savaş sonucunda kollarını ve bacaklarını kaybetmiştir. Asena ile birlikte olarak sadece kendisinin kaldığı kavmi diriltmiştir. Tufan hikâyesini de bu bağlamda bir yaratılış hikâyesi olarak...
Farklı Kültürlerde Büyü
"Büyü, Din ve Ritüellerin Kaynakları" bölümünde bahsetmiş olduğumuz gibi ilkel insanlar hakkında çok az bulgu olmasına rağmen, o dönemden kalma mağara resimleri ve silahlardan edindiğimiz bilgilere göre, büyü çok eski zamanlardan beri varlığını sürdürmektedir. Büyüdeki, “Benzer benzeri meydana getirir” seklindeki büyüsel anlayışla çizilmiş kargı saplanmış hayvan resimlerinin, çok eski dönemlerden kalma mağara duvarlarında bulunması, büyünün tarihinin çok eski zamanlardan beri var olduğunu göstermektedir. Ayrıca o dönemlerden kalma, mumyalı cesetlerin, kırmızı boya ile kaplandığı görülmektedir. Benzer benzeri meydana getirir inanışına...
Mezoamerikan Uygarlıklar
Maya, Aztek ve İnka medeniyetleri Amerika kıtasında kurulan ilk medeniyetler arasında bulunmaktadır. Günümüzde Bolivya, Ekvador, Meksika, Peru’ya yapılacak gezilerde tarihten izler bulunması mevcut. Tarihi bir geçmişi olması da bunu cazip kılmakta. Kadim uygarlıkların günümüzdeki görünümü bir hayli değişime uğrasa da tarih bu ülkelerde tekrar canlanabilir. Mezoamerikan, Kristof Kolomb öncesi Amerika kıtasında yaşamış olan yerlilere verilen bir isim. Bu yerliler, daha bilinen isimleri ile Aztek, Maya, İnka, Toltek ve en eskileri olan Olmeklerdir. Büyük ve oldukça görkemli uygarlıklar kurup günümüz dünyasına hayrete düşürecek birçok gizemi geride bırakmışlardır....
İlkelin Mistik Deneyimi
Miti inceleyebilmek için, onu yaratan psikolojiyi anlamak ve en ilkel köklerine kadar inmek gerekir. Esasında mitin ortaya çıkışı antropolojinin konusudur ve bu kökeni kısaca özetlemek gerekirse işin temelinde ilkelin mistik deneyimi yatmaktadır. Ancak başlarken bugün bir anlam karmaşası sonucu çoğu kişinin aklında gerçek anlamından sapmış bir anlam ifade eden bu kavramları açıklığa kavuşturmak faydalı olacaktır.
Mistik kelimesi Yunanca "mysteria" kökünden gelir ve bugün kullandığımız dilde gizem, gizemli gibi anlamlara sahiptir. Yani mistik bir deneyim yaşamak için doğaüstü bir deneyim değil, doğaüstü olarak algılanacak bir...
Büyü, Din ve Ritüellerin Kaynakları
Yaratana duyulan inanç, doğayla ilk karşılaştığında doğanın gücüne karşı kendini koruma gereksinimiyle başlamış ve ilkel insanlar anlamlandıramadıkları, bugün sıradan saydığımız doğa olaylarını tanrısal güçler sanmışlardır. Hastalıklar, rüyalar, ilkel insanlar için çözemedikleri sorular haline geldiğinde kendilerine göre yanıtlar bulmaya çalışmışlardır. Bu yanıtlar zamanla onların inanışları haline gelerek inançlarını oluşturmuştur. İnanmaya ve tapmaya başladıkları yaratan, kimi doğa olaylarını hala sürdürdüğünde bunu yaptıkları bir hataya ve yaratanın kızgınlığına bağlamışlar ve bunun sonucunda da büyünün kaynağı olan ritüeller ortaya çıkmıştır. Yaratanın kızgınlığını gidermek...
Doksanlı Yıllar Öncesinde: Canavar ve Kadın
Evreni oluşturan her şey karşıtlıkları ölçüsünde var olagelmiştir. İlk insanların pagan inanışları da günümüzde milyarlarca insanın inandığı semavi dinler de iyi ile kötü yani tanrı ile şeytanın karşıtlığı üzerine kurulmuştur. Tanrı ışık dolu, zarif, iyi olan her şeyi temsil ederken, şeytan karanlık, kaba, kötü olan her şeyi bünyesinde toplamaktadır. Her inançta kötülüğün kaynağı değiştiği gibi, kötülüğün kaynağının yardımcıları da değişkenlik göstermektedir.
Yunan sanatı estetik üzerine kurulu olmasına karşın Hephaistos, Hades, Pan gibi tanrılar çirkin denilebilecek estetikten uzak biçimler üzerine oturtulmuştur....
Demircinin Örsünden Yeniden Doğuşa: Nevruz
İlkbahar insanlarda her zaman iyi duygular uyandırmıştır. Toprağın rengârenk olduğu ve ağaçların meyveler verdiği bu mevsim hemen hemen bütün kültürlerde kutsanmış ve coşkulu ritüellerle karşılanmıştır. Çinlilerden Kuzey Amerika yerlilerine kadar birçok toplumda baharın coşkulu bir şekilde, büyük törenlerle kutlandığını görmek mümkündür. Özellikle Kelt-Germen Pagan geleneklerinde bahar bayramları büyük önem taşır. Kışın ilkbahara döndüğü Ostara ile baharın yaza döndüğü Beltaine bu coğrafyalarda hâlâ kutlanmaktadır. Hıdrellez Bayramı, bunlara yakın bir karakterdedir. Ancak Türkiye’nin de dâhil olduğu geniş bir coğrafyada kutlanan Nevruz,...
Mistisizmde Asa Materyali
Özel işlemlerle yapılan asa veya değneklerin kullanım izlerine bakıldığında, ön Hint-Avrupa zamanlarına uzandığı görüyor. Asa materyali, manevi alem ile yer arasında; bir gücü dıştan içe, içten dışa kanalize etmenin yolunu açabilen bir anahtarın parçası olduğu düşünülürdü. Bunlar hemen hemen tüm ilkel kabilelerde ve şaman rahiplerinde; kutsal bir gücü aktarma ödevi yüklendirdiğine inanılarak; sahipleriyle eşleştikleri anda ise onlara ilham verdikleri gibi, onlardan da enerji ve bilgi aldığı söylenceler bulunur. Ağaçların bir bölümü asa yapımına daha uygun nitelikte olup, tıpkı insanların...
Kitlelerin Rüyası: Mitin Toplumsal Kimlik Kazanması
Hepimiz rüya görürüz. Gündelik hayatta rastladığımız nesneler, olaylar aşina olduğumuz imgelerle ve doğuştan taşıdığımız davranış kalıplarıyla birlikte zihnimizin süzgecinden geçtiğinde bir sembol diline dönüşerek rüyaların temelini oluşturur. Nesneler ve olaylar burada, fiziksel dünyada olduklarından farklı bir forma bürünebilir ve farklı bir temsiliyete sahip olabilir. Sözgelimi, Ay ekseninden ayrılıp bir evin salonunda belirebilir veya rüyayı gören kişi tek adımla farklı bir ülkeye seyahat edebilir.
Mitoloji, bir anlam arayışının sonucudur. Tıpkı rüyalar gibi deforme edilen ve kendi gerçekliğinden uzaklaşarak farklı kavramları temsil...
Afrika Tanrılarının Katolik Serüveni: Vodou
Geçtiğimiz birkaç yüzyıl içinde sömürgecilik ve misyonerlik faaliyetleri ile Hıristiyanlaştırılan halkların, eski halk inanışlarını güçlü bir biçimde yaşattığını gözlemlemek mümkün. Bir Aztek ritüeli olan Ölüler Günü’nün Meksika’da hâlâ yaşatılıyor olması, Kuzey Amerika yerlilerinin yetişkinliğe geçiş törenlerini kilise organizasyonlarıyla devam ettirmesi bu durumun örneğidir. Ancak Afrika kökenlilerin nüfusun çoğunluğunu veya önemli bir kısmını oluşturduğu bölgelerde eski inanışların semavi dinlerle yorumlanarak bağımsız birer din haline geldiği de görülebilir. Afrikalıların Hıristiyanlıkla etkileşimi, Hıristiyanlığın birebir benimsenmesi ile değil, İsa, Meryem Ana gibi kutsal...
Yunan Mitolojisi ve Mitolojik Anlatım
Yunan mitolojisi, Antik Yunan'da dünyanın yaratılışı, tanrı, tanrıça ve kahramanların hayatı hakkındaki söylence ve öğretileri içermekle kalmayıp aynı zamanda Eski Yunan dininin gövdesini oluşturmaktadır. Günümüzde, bu mitoloji hakkındaki bilgilerimizi bu sözlü edebiyatın yazılı hallerinden alıyoruz. Tarihçiler, mitoloji hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için de bazen zamanın sanatındaki ipuçlarını dahi toplar.
Genel olarak Yunan mitolojisi Yakın Doğu ve birçok Avrupa mitolojisini etkilemiştir. Yunan tanrılarının her biri Romalılar tarafından kabul görmüş ve farklı isimler kullanılmıştır. Roma mitolojisi neredeyse tamamen Yunan mitolojisini baz almıştır. Yunan mitolojisindeki efsanelerde çoğu eski Yunan tanrıları insan şeklindedir. Yunan...
Ruhların Köprüsü
Bu inanç çok sayıda efsaneye konu olan yaygın bir temadır. Köprüden ahiret yolculuğuna çıkmış ölülere ait ruhların izleyeceği yoldur. Gökkuşağı buna bir örnektir. Birçok inanışta insanların ruhlarının, beden öldükten sonra bu dünya ile öte dünya arasında bir köprü/yoldan geçeceği düşünülür. Yani bazı inançlarda bu sadece ruhumuzun boyut değiştirirken izleyeceği yol iken, bazı inançlarda ise ruhun öte aleme vardıktan sonra gideceği bölgenin belirleneceği bir sınavdır. Buna örnek olarak sırat köprüsünü gösterebiliriz.
Samanyolunun çok eski çağlardan bu yana ruhların bir ırmağı olduğu...
Müzik (Popüler Makaleler)
Sufizmin Müzik ile İlişkisi
İslam dini içinden ortaya çıkan sufi düşünce sisteminin Pakistan’daki ibadet müziği kavvalidir. Sufi kelimesi, tasavvuf kelimesine kaynaklık eder. Tasavvuf, sözlük anlamı ile yün giyen ve beyaz giyen olan “sufi” kelimesinden türemiştir. Fakat, bu kavramlar bazen aynı anlamda kullanılır. 8'inci yüzyılda İran topraklarında tohumları atılan sufi inancı, Hindistan ve Pakistan’a kadar yayılmıştır. Sufiler, fakir fukara diye de bilinirler. Fakir denme nedeni, maddi benliklerinden ve dünya nimetlerinden uzaklaşmalarıdır.
12'inci yüzyılda Hindistan’a kadar uzanan gezileri ile Kwaja Muen Ud Din Chisti, dokuz milyon insanı...
Yeniler ve Yenilikçiler
Ustalarımız durur iken bana laf düşer mi bilemiyorum, ama yine de aflarına sığınarak halk müziğine dair birkaç cümle kurmak istiyorum. Sürçü lisan eder isem af etmeyin ki, bir daha etmeyeyim.
Türkü tınıları ile karıştırılmış Arap tadındaki bir garip müzik türünün yayılmasına ses çıkarmayan bazı müzik otoriterleri, yıllarca bağlamayı ‘üç telli tıngırtı’ benzetmesi ile önemsizleştirip türkülerin ve bağlamanın ana kentlerde küçümsenmesine ve hatta yıllarca varoşların haricinde yok sayılmasına neden oldular. Türküleri armonik zenginliğe taşıması gereken o müzik adamları, çok bilmenin değil,...
Amerika’nın Köle Şarkıları
Sidney Finkelstein, cazı bir Amerikan müziği olarak tanımlar ve Amerika’nın kültürel birikiminin zirvesi olarak görür. Kökleri Afrika’dadır, ancak varoluşu geleneksel Afrika müziğinin batı enstrumanları ile buluşmasıyla mümkün olabilmiştir. 19'ncu yüzyılın ikinci yarısından itibaren köylerden kentlere yapılan göçler, bir zamanlar köle müziği olarak bilinen ezgilere kimlik kazandırdı ve popüler bir türe dönüşmesini sağladı. Ancak caz müziğin büyük ölçüde kölelikle şekillendiğini, biçimini ve kavramlarını köleliğin getirdiği yaşam biçimine borçlu olduğunu söyleyebiliriz.
Amerika’nın Köle Şarkıları
William Francis Allen, Charles Pickard Ware, Lucy McKim Garrison...
Kitleler Üzerinde Müziğin Etkisi
Müziğin önemini asırlar önce tespit etmiş olan bilim insanları, filozoflar, müzikologlar; kitleler yozlaşmasın, hatta daha etkileyici müzik üretsinler diye hem uyarılarda hem de tavsiyelerde bulunmuşlar. Bu tavsiyeleri ve müzik alanında yapılan sayısız çalışmaları alt alta koyduğumuzda, müziğin kitleler için ne denli önem arz ettiğini çok daha iyi anlayabiliyoruz. Aynı yaşam alanlarını paylaşan kitlelerin, mutlu bir yaşam sürdürebilmeleri için, ortak değerlere ihtiyaçları vardır. Müzik, kitlelerin inşa ettiği ortak değerleri ayakta tutan köşe taşlarından biridir. Müziğin kitleleri, kitlelerin de müziği etkileme...
Müziğin Öncüleri
Müzik tarihi dediğimizde aklımıza yayınlardan edindiğimiz bilgilerin çerçevesindeki olaylar gelir. Tarih, yazılanların bize sunduğu, taraflı belgelerin derlendiği derin ve geniş alanın sadece bir boyutudur. Müzik tarihinde yazılanların yanında, seslendirilenler de olduğu için bazen yorum kısmını bizler yapma şansına sahibiz. Tıpkı Şeref Bigalı’nın resimleri hakkında konuşma, yorum yapma özgürlüğümüzün olması gibi. Nasıl bir yorum yapar isek yapalım, bazı eserler, besteciler, olaylar tüm çıplaklığı ile karşımızda durur. Bunlardan biri şüphesiz Dimitri Şostakoviç’tir. Kendisi ile ilgili müzikoloji ve siyasi alanda çeşitli yorumlar...
Müziğe Yatırım Yapıyor Muyuz?
Malumunuz ülkecek bir kısım müziksever olarak yıllardır konser konusunda yüzümüz gülmedi. Şimdi ise özellikle ülkenin içinde bulunduğu durum da göz önüne alındığında konserlere daha da hasret kalmış durumdayız. Son iki yıl içerisinde Türkiye’yi tehlikeli bulduğu için baştan gelmek istemeyenlerin yanı sıra bir de birçok konserini iptal eden grup ve sanatçı var. Haklılıkları ya da haksızlıkları tartışmaya açık bir konu ama burada bunu tartışmayacağız. Burada daha çok kendimizdeki hataları konuşacağız.
Dünyanın neredeyse her yerinde popüler müziğin en çok dinlenen müzik türü...
Kahramanın Psikedelik Yolculuğu: A Saucerful of Secrets
Eğer en sevdiğim Pink Floyd albüm sıralaması yapıp, onları bir tarot kartına benzetecek olsaydım, sıralamamın bir numarasında olan "Dark Side Of The Moon"dan önce, sıfır numaraya yerleştirdiğim ve aslında çok sevdiğim "A Saucerful of Secrets" albümü yer alırdı. Bir numaradaki "Dark Side of The Moon" destedeki büyücü kartıysa, sıfır numaraya yerleştirdiğim "A Saucerful of Secrets" ise aptal kartına denk gelir. Bildiğiniz üzere, tarot destesindeki bir numaralı kart 'büyücü', sıfır numaralı kart ise 'aptal' olarak ifade edilir. Dark Side of...
Ayık ve Sarhoş: Yüksek Sanat ve Kült Üzerine Deneme
Yüksek sanat olarak hayat pratiğinden uzaklaşmış ve içi doldurulmayan, çalışılırken iyice kurumsallaşmış olan tür ile sanatın içeriğinin bağımsızlaşarak kültleşen yapısı, tarih sahnesinin şartlarında avangarda varana dek hep sosyal/tarihsel/kurumsal yapılar içinde tartışılmıştır. Şayet kültün en belirgin gereksinimi tapınma eylemi ise, kült bu eylemi ilk etapta sanatın ayinsel bağından başlayarak ta Walter Benjamin’in ikili bir sonuç üzerinden bahsettiği halesini kaybedene kadar yaşadı. Popüler kültürün ve eğlence sektörünün pazarlama stratejilerine kadar girmiş olan günümüz popüler kült sanat kavramı için bu denli bir...
Dark Ambient Sinematik Referans Mı, Anlatı Mı, Dil Mi?
Dark ambient, ses kirliliğini, gürültüyü, ve de sessizliği bir sinema kadrajının içine yerleştirmek gibi bir çaba sarf etmemelidir. Aksine her ne kadar kimi zaman kendini sinematik olarak adlandırmayı yeğlese de, dark ambient müziğin bir imgelemi de yoktur. Bu sanat biçimi kendi mikro-anlatısını, arkasına meta-anlatıları almadan ifade etmeyi başarmıştır. Elektronik verilerin hiperrealize ettiği bir düşünce yapısı olan dark ambient müziğin, postmodern sürecin içinde belli başlı bir diğer sanat yapıtının ya da biçiminin içine hapsolmaması gerekir.
Neo-klasisizmin içinde kendini yeniden üretebilen dark ambient'ın daralttığı bir imge dizini bulunmamaktadır;. bu anlatı sabit imgeler diziminin sınırları altında...
Kent Metaforu
Yaşadığımız şehrin sesinin ne olduğunu merak edenlerin sayısı oldukça azdır diye düşünüyorum. Gerçekten bu şehir bizlere nasıl sesleniyor ve şarkılarını nasıl söylüyor? İstanbul, dünyada iki kıtaya yayılmış tek şehir. Ne yazık ki, bu şehir kendi müziğini üretmekten yoksun. Şehir kavramına yüklediğimiz anlam, kırsal coğrafyanın karşıtı ile eşdeğer. Kentin içinde olmasına rağmen dışarıda olan, burada yaşamasına rağmen yabancılık hisseden kentli sayısı oldukça fazla. Kentli olmak, şehirli olmak her şeyden önce bileşke bir anlama gönderme yaparken tarihi derinliği olan sınırlar içerir....
Kavvali Müziği
Genel müzik bilimi anlamında müzikoloji, yaklaşık yüz yıldır bilimsel yöntemlerle müziği incelemektedir. Müzikoloji, tüm müzik türleri ve biçimlerinde, profesyonel ve amatör müzik etkinliklerinin üretimi, icrası, dağıtımı ve tüketimi alanlarındaki müzik kültürü süreçleri ve sonuçlarını araştırır, müzik kültürü içindeki işlevsel ve yapısal yasallıkları ortaya çıkarmayı dener, müziğin niteliği için önerilerde bulunur. Müzikolojinin elde ettiği sonuçların, müzik ile din, töre, mitoloji, gelenek ve benzeri toplumsal kurumlarla arasındaki etkileşimi inceleyen müzik sosyolojisi için de zemin hazırlar.
Mme de Staël; edebiyat ile din, gelenek,...
Kaotik Müzikal Atmosfer
Günümüzde olduğu düşünülen olayların tarih içinde farklı şekillerde kendini gösterdiğini savunan bir gerçeklik var. Böyle bir düşüncenin kısaca “tarih tekerrürden ibarettir” sözü ile anlatıldığını hepimiz biliriz. İnsanlığın başladığı andan beri sürekli var olan toplumsal olaylar, özde aynı olsa da biçimsel farklılıklar gösterebilir. Gerçi bazıları böyle bir anlayışa karşı gelebilir ve tarihteki olayların birbirinden bağımsız olduğunu savunabilir.
Kaos kavramı bu konuda bizleri en çok meşgul eden kavramlardan biridir. Tarihin her döneminde çeşitli nedenlerden ötürü kaos yaşandığı bilinir. Bu konuda ciddi kuramsal...
Disco Folk
İlkokula başladığım zaman tutulmuştum müzik sevdasına. Müzik dinleme olanağımızın çok kısıtlı olduğu o dönemlerde, bırakın köyleri, şehirlerde bile müzik çalar aygıtlara sahip olanların sayısı fazla değildi. Gramofonlar ve daha sonra gelen plak çalarlar çok lükstü. Köyde ise müziği duyup, dinleyebileceğimiz tek müzik kaynağı sonradan TRT olan Ankara Radyosu’ydu. O radyodan; haberlerin dışında, radyo tiyatrosu, Yurttan Sesler, solo-koro şarkılar ve solistlerin konserleri yayınlanırdı. Köylerde ve hatta çoğu ilçelerde elektrik yoktu ve radyoların arkasında koskoca bataryalar vardı. Büyüklerden biri, "batarya bitecek"...
Müzikli Dakikalar
Çok küçük yaşlarda Wilhelm Kempff'ten Beethoven dördüncü ve beşinci konçertolar, altıncı ve dokuzuncu senfoni, Coriolan ve Egmont uvertürleri, Mendelssohn ve Çaykovski keman konçertoları, Paganini, Liszt, Grieg, bir Verdi derlemesi. Aylarca her gün büyülenmiş gibi onları dinledim. Kısa zamanda Liszt ve Paganini'nin içinin boş olduğunu, buna karşılık Beethoven'ın dipsiz ve uçsuz bucaksız bir derya gibi açıldığını fark ettim.
Don Giovanni ile Mozart'ı, Branderburg Konçertoları ile Bach'ı keşfettim. Asıl aşkım ondan sonra başladı. Bach kişisel evrenimde baş köşeye yerleşti. Kırk beş yıl...
Sesleri Görebilmek: Müzikal Sinestezi
“Duyuların birleşimi” anlamına gelen sinestezi kavramı, duyuların birbirine karışmasından dolayı ortaya çıkan bilişsel durumu ifade eder. Sinestezi sahibi insanlar renkleri koku, sesleri renk olarak algılayabilirler. Sinestezi, duyuların herhangi birini içeriyor olabilir. Örneğin; sinestezi sahibi olan bir insan “soyut” kelimesini kar beyazı olarak algılayabilir veya “12” rakamını kan kırmızısı olarak görebilir. Aslında yaşanılan durum bir nevi duyuların kombinasyonudur diyebiliriz. Bu durum her ne kadar literatürün tabiri ile bilişsel ya da beyinsel bir “hastalık” muamması olsa da, bana göre sinestezi, algıyı...
Psikoloji (Popüler Makaleler)
Pasif Agresyon
Oluşma nedeninin temelinde çocukluk çağında yaşanan olaylardan kaynaklanabilmekte olup, o dönemlerde savunmasız ve tepkisini dile getiremeyen bireylerin yaşadığı bir vaka türü olarak düşünülüyor. Ailesi tarafından ilgisiz davranışlar ile karşılaşan ve bundan ötürü kararsız olan çocuklar, yaşadıklarının dışa vurumu oluşunun yanı sıra, kendi içlerinde bu tür davranışlara kızgınlık duyarak, tüm bunları içi olaylar bütününü içine atıyor olması büyük resmin oluşmasını sağlıyor ve ilerleyen dönemlerde bireyin psikolojik sorunlar yaşamasına zemin oluşturuyor.
Edilgen ve saldırgan davranış sergilemeyi kendine misyon edinen pasif agresyon sahipleri,...
Uzaktan Eğitim Yüzyüze Eğitimin Yerini Tutar Mı?
Uzaktan eğitim tabirini uzun zamandır duyuyorum. En başından, uzaktan eğitim denildiğinde kasıt edilenin ne olduğunu netleştirelim. Arama sonuçlarında en üst sıradan çıkan tanımda şu şekilde açıklamışlar: "Uzaktan eğitim, fiziksel olarak öğrencilerin bulundukları yerlerde olmasını gerektirmeksizin, teknolojinin imkânlarından yararlanılarak, öğrenci ve öğretmenlerin bir internet ortamında eşzamanlı ya da eşzamanlı olmadan değişik şekillerde ders işledikleri, planlı bir öğretim şeklidir."
İlginç bulduğum nokta ise, uzaktan eğitim denilen şeyin yeni bir kavram olmadığı. Gerçekten de tarihte öğrenciler ve öğretmenler birbirleri ile aynı noktada olmadan...
Major Depresyon ve Hipokampus İlişkisi
Major depresyona sahip insanlar ile psikolojik açıdan sağlıklı insanların karşılaştırmasını yapan uluslararası birçok çalışma ile major depresyona sahip insanların daha ufak bir hipokampuse sahip olduğuna işaret edildi. Major depresyon, insanları hayatları boyunca ciddi şekilde etkileyen bir ruh hali bozukluğudur. Bir insanda major depresyon belirdiği zaman, üzüntü, hüsran, kızgınlık, tükenmişlik gibi süreklilik arz eden hisler kişinin her gününü mahvedebilir ve bu oluşan hisler haftalar, aylar, hatta yıllar kadar dahi sürebilir.
Avustralya Sidney Üniversitesi'ndeki Beyin ve Akıl Araştırma Enstitüsü’nden ENIGMA bilimsel araştırmacıları, araştırma...
Anın Benlikleri
Kişi durur, bilinçaltında ve fiziksel olarak kendini o anda sabitlemeye çalışır. Bu anı, içinde bulunduğu şu anı, kendiyle birlikte durdurup, zamanın ilerlemediği bir anda kalmak ister. “Keşke şu anı durdurabilsem ve bu durdurduğum anın içinde yaşayabilsem,” gibi hisseder. Ama zaman geçecektir ve kişileri bir sonraki zamanlarına, benliklerine ekleyecektir. Durdurulmaya çalışılan zamandakiler şu anı oluştururken geçmişin bir parçası haline gelecektir. Günümüz, ta ki olmayana kadar dün olacaktır. Anın bir sonraki anına her geçişinde, kişi bir önceki halini öldürüp içinde yaşatıyor...
Yaratıcılık Nedir?
Yaratıcılık nedir? Ve bazılarımızın diğerlerinden daha yaratıcı olmasını sağlayan asıl şeyin sebebi ne olabilir? Yaratıcı olabilmek için yüksek bir zekaya mı sahip olmak gerekir? Yoksa yaratıcılığın ruhsal rahatsızlıklar ile bağlantısı var mı? Yaratıcılık, sorunlara, bozukluklara, bilgi eksikliğine, kayıp öğelere, uyumsuzluğa karşı duyarlı olma; güçlüğü tanıma, çözüm arama, tahminlerde bulunma ya da eksikliklere karşı denenceler geliştirme, bu denenceleri değiştirme ya da yeniden sınama, daha sonrada sonucu başkalarına iletmektir. Böylece bir ölçüde yaratıcı olduğu ve yaratıcılığın geliştirilebileceği kabul edilir. Peki, bizi...
Şiddet Anatomisi
Bir sokak köpeğini bilerek ezen, küçük bir kediyi koli bandı ile bağlayarak işkence yapan, kendi yükünü taşıyan atını arabanın arkasına bağlayarak sürükleyenler ve ne yazık ki pek daha fazlası... Hayvanlara yönelik son zamanlarda artan şiddet eylemlerinin failleri akıllara “Bir insan bunu nasıl yapar?” sorusunu getiriyor olsa da, yapılan araştırmalarda hayvanlara şiddet uygulamak sağlıklı bireyin sergileyeceği bir davranış değil ve arkasında ciddi psikolojik rahatsızlıklar yattığı bilinmekte. Yapılan bazı bilimsel araştırmalar bize toplumsal şiddetin giderek tırmanmasının tesadüf olmadığını ortaya koyuyor.
Cinayet işlemek...
Nomofobi
Kapalı yerlerde kalma, açık alanda durma, yüksekten korkma der iken modern zamanların yeni bir fobi baş gösteriyor. Teknoloji her gün gelişir iken, insanoğlunu saran korkular da değişime uğruyor. Bu yeni hastalık cep telefonsuz kalanları sarıyor. Cep telefonuna bu kadar bağımlılığın sebebinin, insanların aileleri ve arkadaşları ile sürekli temas halinde olma arzusu olduğu belirtilir iken, bu insanlar cep telefonlarına o kadar bağımlı oluyorlar ki, telefonun şarjının bitmesi veya telefonu nereye koyduğunu bulamamak streslerini hayli artırmaya yetiyor.
Ulaşma ve ulaşılabilir olma isteği...
Aidiyetin Uysallığı: Konformite
Aidiyet hissinin kitledeki tezahürü oldukça büyüktür. Bir topluma entegre değilseniz kendinizi iç dünyanın delirten yalnızlığında bulabilirsiniz. İnsanlar olarak yalnızlığa adaptif canlılar değiliz. Sosyal yaşamın dinamiği içinde var olmaya programlıyız. Çünkü bir grubun/toplumun içinde bulununca o grubun avantajlarıyla birlikte evrimsel bir getiri olarak hayatta kalma olasılığımız da yükselmekte. Doğadaki bu avantajlar; yeni doğum yapmış anneye gruptaki diğer anneler ya da dişiler vasıtasıyla, yavrusu için bakım sağlamayı içerdiği gibi, yiyecek bulamayacak kadar hasta veya yaşlı bireye daha genç bireyler tarafından yiyecek...
İnsanlığın Mütemmim Cüzü: Kötülük
İyi ve kötü karşıtlığı toplumdan topluma değişen ve kültürden kültüre farklılaşan bir göreceliliğe sahip olmasına karşın insanlığın ortaya çıkışından beri var olan, tarih boyunca onunla birlikte sürüklenip gelişen ve karmaşıklaşan evrensel bir olgudur. Görünüşte herkesin iyinin tarafını tuttuğu bu mücadeleyi kavrayabilmek için kötülüğü anlamak, kötülüğü anlamak için de insanı mercek altına almak gerekir. İnsan da diğer tüm canlılar gibi hayatta kalma içgüdüsünün peşinden gider. Bu yolda ilerlerken hayatta kalmasını sağlayacak koşulları en üst düzeyde sürdürülebilir kılarak istikrara ulaşmak ve...
Dismorfofobi: Kendini Beğenmeme
Küreselleşmenin getirdiği stres nedeni ile birçok insan psikolojik olarak olumsuz etkileniyor. Toplum ve aile içindeki sorumluluk ve artan iş yükü gibi çeşitli sorunlar, insanların psikolojisinde hasarlara yol açtığı da bilinmekte. Gün geçtikçe bazı psikolojik rahatsızlıkların birey ve toplum üzerindeki etkisini daha fazla hissetmeye başladık ve öte yandan, artan sosyal medya kullanımı ve medyanın oluşturduğu ideal insan tipi birçok farklı psikolojik olumsuzluklara sebep oluyor. İşte bunlardan biri de dismorfofobi!
İlk kez İtalyan psikiyatr Enrico Morselli tarafından 1886 yılında tanımlanan bu hastalık “kendini...
İçgüdüsel Nüanslar
Bireysel kaygılarımızın çift başlılığı tekil problemlerimizin gün yüzüne çıkması ile alakalıdır. Eğer herhangi bir sebep ile ikili ilişkilerimizde bireysellik kanunları gizlenip, duruyor ise, kilit kısmında mutlak bir yanlışlık vardır. Ki kati suret ile tekil düşünme kötü bir şeydir demiyorum, ama periyodik olarak kendini yineleyen ve hakeza sorun doğuran bireysellik, ikilemi yaratan asıl olgu yanılsamasıdır.
Günümüz problemleri, kişisel hayat tercihleri, ideoloji çeşitliliğimiz ve elbette her an değişen çağ gereksinimleri sonucu değişkenlik gösteren fikri aidiyet esaslarınca, hayatın çeşitli kulvarlarında son hız ile...
Akademi ve Aidiyet
Son yıllarda hem ülkemizde hem de dünyada lisans ve lisansüstü öğrenci sayısı giderek artmakta, buna bağlı olarak akademinin hacmi de genişlemekte. Akademinin artan nüfusu, beraberinde üretilen bilimsel ürünlerin, oluşumların ve özünde bilgi birikiminin artışında da bir ivmeyi beraberinde getiriyor. Ancak, bu yükselen trende nitelik değeri açısından baktığımızda tablonun oldukça karanlık olduğu ortaya çıkıyor. Örneğin; on binlerce yüksek lisans ve doktora tezi yıllar boyunca bir kez bile okunmadan dijital dünyanın dehlizlerinde yok olurken binlerce araştırma makalesi de bu kervana katılıyor.
Boğaziçi...
Ebeveyn ve Disiplin Anlayışları
Genellikle disiplin denildiğinde ebeveynlerin ilk aklına gelen kelime ceza, ilgi denince ise şımartmak olmaktadır. Fakat bakıldığında disiplin, çocuklara istenilen davranışları öğrenmelerini sağlayarak onlara sorumluluk kazandırmak ve topluma uygun bireyler olarak yetişmelerini sağlamak anlamına gelmektedir. İlgi ise ihtiyacı olan sevgiyi çocuklara verebilmek için çocuklarınıza gösterdiğiniz bütün olumlu davranışları kapsar.
Çocuklarda istenen davranışları geliştirmenin ve istenmeyenleri ortadan kaldırmanın en etkili yolu, istenen davranışın ödüllendirilmesiyle olur. Ödül her zaman maddi olmama, sözel ve davranışsal ödüllerin maddi ödüllere göre daha fazla kullanılması gerekmektedir. İstediğiniz...
Reddedemiyor Olmak
Sınır koyamamak, hayır diyememek, kısaca bir şeyi veya bir şeyleri reddedememek günümüzde hemen herkesin ortak sorunlarından biri. Bu gerek ilişkilerimizde gerek ise iş yaşantımızda zorlandığımız ve hatta tıkandığımız nokta. İstemediğimiz bir durumda içimizden "hayır!" derken, bunu sözel şekilde davranışımıza yansıtamıyor olmamız ise başlı başına bir sorun. Peki, neden hayır demekte bu kadar zorlanıyoruz?
Bunun nedeni önceden fark ettiğimiz ya da bugüne kadar hiç düşünmediğimiz bir noktaya dayanmakta. "Öz değersizliğin oluşumunda tek bir sebep var!" diyemeyiz, ancak yaşadığımız bazı olumsuz deneyimler...
Bahşişin Abnormal Etkileri
Bahşişin 16'ncı yüzyılda İngiltere'de başladığı söylenmekte. Hikaye de şöyle; gece bir evde misafir kalanlar, ev sahibinin hizmetçisine para bırakırmış. Ve böylece bahşiş ilk olarak o zaman devreye girmiş. Tabii, bahşiş verme her zaman ekonomistlerin ilgisini çeken bir konu oldu. Hiçbir yasal zorunluluk olmadan, insanlar neden kendi çıkarlarına ters düşecek şekilde gereğinden fazla para ödemeye yönelten şey ne? Bu uygulama İngiltere'den bütün dünyaya yayılmış, ama uluslararası seyahat eden herkes bahşiş konusundaki genel eğilimin ülkeden ülkeye değiştiğini fark etmekte.
ABD'de garsonlara yüzde...
Röportaj (Tümü)
Tayfur Aydın ile Sinemanın İzinde
Türkiye, çevresel şartlar ve jeopolitik açıdan komplike olmasının yanı sıra, çok uluslu bir yapıya sahip. Bu ülkenin tüm insanları diğer ülke vatandaşlarından farklı olarak türlü sebeplerle harmanlanan bir yaşantıya sahip oluyor. Sahip olduğumuz farklılıklar bizi biz yapan etkenleri doğururken, bu toprakların bize sunduğu şeyler ise hiç kuşkusuz bu çeşitlilikten de kaynaklanıyor. Bugün ülkemizdeki bu çeşitliliğin sinemadaki varyasyonlarından birine odaklanacağız.
Senarist, yönetmen ve yapımcı olarak kaliteli işlerin altına imzasını atan Tayfur Aydın ile Komplike için gerçekleştirdiğimiz bu söyleşide; yakın bir zamanda...
Endless Art Taksim
Açıldığı günden bugüne birçok sanat etkinliğini bünyesinde barındıran Endless Art Taksim, çağdaş sanatın nabzını tutmaya devam ediyor. Elmadağ Caddesi'nde bulunan Endless Art Taksim, plastik sanatlar, performans sanatı ve sahne sanatlarına ev sahipliği yapıyor. Bu sanat dalları için ayrılmış mekanların yanı sıra, içerisinde eğitim ve seminerler de düzenlenen Endless Art Taksim'in sanat direktörleri ve aynı zamanda küratörleri olan Miray Aydın ve Buket Bal ile konuştuk.
Röportaj: Nergis Fırtına
İlk olarak Endless Art nasıl bir oluşumdur? Nasıl bir konsept benimsemektedir?
Miray Aydın: Endless Art...
Kampüs Cadıları ile Patriarkinin Savaşı
Erkek egemenliğine karşı dimdik ayakta durmak için bir araya gelen Kampüs Cadıları, nasıl bir oluşum olduklarını ve neyi amaçladıklarını dile getirdi. Erkek egemenliğinin hüküm sürdüğü Türkiye’de, ikinci cins olarak görülen ve bu nedenle her türlü ayrımcılık, şiddet, taciz, tecavüz ve saldırıya maruz bırakılan kadınların; özgürlüğü ve yaşamı savunmak için yan yana geldiği bir genç kadın örgütü. Elbette kökleri bu kadar yakın bir tarihe dayanmıyor ama. Kadınların mücadele tarihi, bin yıllara dayanıyor.Oluşum kadınları korkusuz ve daha güçlü olmaya davet ediyor!
Röportör: Nergis Fırtına
Kampüs...
Dikkat Tiyatro Çıkabilir ile Seyyah Sahne
Dikkat Tiyatro Çıkabilir ekibinden Ali Rıza Bora ve Sinem Soykök ile tiyatro ve topluluğun yeni projeleri hakkında konuştuk. Ekip "Eski ve az kullanılmış kumaşlardan kostümlerimizi kendimiz dikiyor, eski ve işe yaramayan tahta ve ıvır zıvırlardan dekor ve aksesuar yapıyoruz. Elbette yapacağımız projelerimiz ve bunları daha fazla insanla paylaşabilmek adına sponsorlara ihtiyaç duyuyoruz ama gelin görün ki olmaması bizim bunu yapmaktan vazgeçmemize neden olmuyor." dedi.
Röportör: Nergis Fırtına
”Dikkat Tiyatro Çıkabilir” nasıl bir topluluktur? Nasıl tanımlarsınız ve genel hatları ile neyi amaçlamaktadır?
Kendimize...
Koronavirüs Günlükleri: Berk Kır
Koronavirüs günlükleri” adlı röportaj dizimizin üçüncü konuğu fotoğraf sanatçısı Berk Kır oldu. Bildiğiniz üzere, 2020 yılına birçoğumuz büyük umutlarla başlasa da birçok şey pek düşündüğümüz ve dilediğimiz gibi olmadı. Bu yıl için tasarladığımız planlar veya işler istediğimiz gibi gitmedi. Yaklaşık yüz yıl kadar önceki İspanyol Gribinin ardından, tarihin en büyük salgınlarından biriyle karşı karşıya kaldık. Çeşit çeşit temizlik malzemesi, dezenfektan, gıda ürünü ve pek çok şey stoklandı, tedbir amacıyla birçoğumuz evlerimize kapandı. Neler olduğu kadar neler olacağını da kestiremediğimiz...
İstanbul Trip ile Sokağın Nabzı
“Müzik daha çok endüstriyelleştirildi. İnsanlar söylemek istediklerini söyleyemiyor bazı nedenlerden dolayı. Başka bir neden ise bazı insanlar yükseldi. Bu işten para kazanmaya başladı. Bazı insanlar da esnaf kafasına girdi. Bunun haliyle kötü sonuçları da oluyor ama biz müziğe kendimizi adadığımızdan dolayı bizim için daha iyi oluyor. Bu şekilde kendimizi daha geniş kitlelere anlatabiliyoruz.”
Röportaj: Leo Xandre
Öncelikle kendinizden bahseder misiniz? Siz kimsiniz ve nasıl tanıştınız?
Şam: 21 yaşındayım. Müzik dışında bir şeyle uğraşmıyorum.
Xir: 27 yaşındayım. Yaklaşık on yıllık bir arkadaşlığın devamı...
In Hoodies ile Yenilikçi Müzik Anlayışı
Alternatif ve bağımsız müzik dünya genelinde ön plana çıkmayı başardı. Türkiye'de de bu müzik türleri son dönemde atağa geçmiş görünüyor. Başarılı ve dikkat çeken isimlerden Murat Kılıkçıer ya da yürüttüğü proje ismiyle ifade etmek gerekirse “In Hoodies” ile bir araya geldik. Kılıkçıer, henüz ilk albümüyle dahi Türkiye müzik piyasasına hızlı bir giriş yapmış ve kendinden söz ettirmişti. Kılıkçıer ile Bursa'dan İngiltere'ye uzanan hikayesini, bağımsız müzik piyasasını, ilk albümünü, şarkılarını ve gelecek planlarını konuştuk.
Ropörtaj: Nergis Fırtına
En merak edilenlerden ilki ile başlayalım;...
Hack The Fool
Tantana Records etiketiyle ilk albümleri The Fool’u yayınlayan Hack the Fool, Türkiye’nin rock müzik ortamına başarılı bir giriş yaptı. Vokalde Mert Avcı, davulda Sinan Kutluay ve gitarda Berk Çavdar’dan oluşan grup, yanlarına bas gitarist Zafer Toker’i de alarak üretim süreçlerine devam ediyorlar. Grubun üyeleri Berk Çavdar, Sinan Kutluay ve Mert Avcı ile konuştuk.
Röportaj: Nergis Fırtına
Hack the Fool nasıl bir araya geldi? Grubunuzun oluşma aşamaları nasıl gelişti?
Sinan Kutluay: Mert ile (Avcı) çok uzun zamandır çalıyoruz. “Mosquito” adında bir grubumuz vardı...
Koronavirüs Günlükleri: Dengin Ceyhan
"Koronavirüs günlükleri" adlı röportaj dizimizin ilk konuğu piyanist Dengin Ceyhan oldu. Bildiğiniz üzere, 2020 yılına birçoğumuz büyük umutlarla başlasa da birçok şey pek düşündüğümüz ve dilediğimiz gibi olmadı. Bu yıl için tasarladığımız planlar veya işler istediğimiz gibi gitmedi. Yaklaşık yüz yıl kadar önceki İspanyol Gribinin ardından, tarihin en büyük salgınlarından biriyle karşı karşıya kaldık. Çeşit çeşit temizlik malzemesi, dezenfektan, gıda ürünü ve pek çok şey stoklandı, tedbir amacıyla birçoğumuz evlerimize kapandı. Neler olduğu kadar neler olacağını da kestiremediğimiz için,...
Sibil ile Ermeni Müzik Kültürü
Türkiye'nin ilk Ermenice klibini çeken ve yayınlayan bol ödüllü ses Sibil ile müzikal yaşamından konuştuk. Sibil: “Anadilim, kültürüm benim için çok değerliydi ve bunun doğup büyüdüğüm topraklarda bilinmesini sağlamak en büyük isteklerimden birisiydi” diyerek ifade etti.
Ropörtaj: Nergis Fırtına
Klasik bir giriş olacak, ama müzikal yolculuğunuz nasıl başladı?
Müzik hayatıma ilk olarak Feriköy Surp Vartanants kilise korosunda korist ve sonrasında da solist olarak başladım. Koro ile çeşitli festivallere ve konserlere katılıyorduk. Ancak en büyük hayalim bir albüm sahibi olmaktı. Anadilim, kültürüm benim için çok değerliydi...
Koronavirüs Günlükleri: Yeis Sensura
“Koronavirüs günlükleri” adlı röportaj dizimizin ikinci konuğu müzisyen Yeis Sensura oldu. Bildiğiniz üzere, 2020 yılına birçoğumuz büyük umutlarla başlasa da birçok şey pek düşündüğümüz ve dilediğimiz gibi olmadı. Bu yıl için tasarladığımız planlar veya işler istediğimiz gibi gitmedi. Yaklaşık yüz yıl kadar önceki İspanyol Gribinin ardından, tarihin en büyük salgınlarından biriyle karşı karşıya kaldık. Çeşit çeşit temizlik malzemesi, dezenfektan, gıda ürünü ve pek çok şey stoklandı, tedbir amacıyla birçoğumuz evlerimize kapandı. Neler olduğu kadar neler olacağını da kestiremediğimiz için,...
Sinema (Popüler Makaleler)
Quentin Tarantino ve Şiddet
Şiddet ve suç türü genellikle birlikte anılmakta, türün beklenti ve geleneklerinin bir parçası olmaktadır. Suç filmlerine gösterilen tepki genellikle filmin bir yapı olarak statüsünü görmezden gelir. Bu da yoğun ihtilaflara ve ahlaki paniğe neden olur. Perdede izlediğimiz şiddet üzerine yazılan yazılar; erkeğin temsili, kadına şiddet, şiddetin karakterin bir parçası olduğu yönündedir. Bu tarz eleştiriler filmin anlamlandırılmasını zorlaştırır. Özellikle son dönem Amerikan sinemasının önemli isimlerinden, ilk filminden bu yana bütün bu eleştirilere göğüs geren Quentin Tarantino ve sinemasını bu yazıda...
Beyaz Adamın Aydınlanmacı Objektifi
Ekonomik, siyasal, toplumsal ve kültürel bağlamların hepsini kapsayan bir kavram olarak karşımıza çıkan modernizm, sinemanın doğuşuna ev sahipliği yapmış bir paradigmadır. Bu yüzden sinemanın modernizmin bu bahsedilen bağlamlarından etkilenmesi kaçınılmazdır. En başta elektiriğe bağımlı bir sanat olan sinema, yapımı için gerekli sermayesini mevcut ekonomik sistemin üzerinden karşılar. Yirmi birinci yüzyıl teknik imkanlarının gelişmesiyle kamera, ışık, mikrofon gibi çekim ekipmanlarına ulaşım daha kolay olsa da, filmin çekilmesinden sonraki dağıtımı ve küresel sinema endüstrisinde kendine yer bulabilmesi gibi konular, yapımcıları egemen...
Tebeşirden Kasaba: Dogville
Dogville, bir giriş ve dokuz bölümden oluşmaktadır. Çekimler için kullanılan büyük plato, üzerinde evleri, maden ocağı, tarlası, köpek kulübesi olan bir alanı kaplar. Tüm bu yapıların sınırları ise tebeşiri andıran beyaz bir boyayla çizilmiştir ve üzerlerine ne olduğu yazılmış şekilde karşımızdadır. Filmin açılış sahnesinde, tepe açıdan genişçe tüm kasabayı gördüğümüz ve giderek yakınlaşan bir kamera hareketiyle tabanında “Edison’s House” yazan bir eve kasabadan bahseden bir anlatıcı eşliğinde gireriz. Duvarlar, çatı ve kapılar izleyiciler için yokken, karakterler için vardır. Bu...
Sinemada Büyünün Temsili
Orta Çağ’da, yani Avrupa’nın dogmatik düşüncelerle kendini çerçevelediği, Hıristiyanlığın en karanlık çağında kilisenin insanları sınırlamak için engizisyon, endüljans ve aforozu kullandığı dönemde, paganizmden gelen ve masum insanların ölümüne neden olan büyü, birçok batıl inancıyla birlikte günümüze kadar gelmiştir. İlk çağlardan, çok tanrılı inanışlardan bu yana halen varlığını ve konumunu güçlü bir şekilde koruyan büyü, hem korkutucu bir öğe, hem de kötülüklerden korunmanın en kolay biçimi sayılmaktadır.
Çocukluğumuzda dinlediğimiz ya da okuduğumuz masalların hemen hemen hepsinde büyünün izleri bulunmaktadır. Bu da...
Fransız Yeni Dalgası
Sinema tarihini uzun bir çizgi olarak düşünürsek birçok akımın şekillendirdiğinden bahsedilebilir. Fransız Yeni Dalgası’nın diğer akımlardan ayrılan yönleri, kısa ömrüne rağmen film yapım pratiklerinde kendisinden uzun ömürlü etkilere sebep olup sadece kendi ülkesiyle değil dünyanın birçok alanına yayılan ve kendisini izleyen çeşitli “Yeni Dalgalar”ın oluşumuna ön ayak olduğunu söylemek gerekir. Peki bu “Yeni Dalga” tabirinin kökeni nereden geliyordu?
Aslında bu tabir sinema çevrelerinden ziyade ilk kez 1957 yılında L’Express gazetesinin zamanın gençleri üzerinde yaptığı sosyolojik araştırmalar dizisinin başlığı olarak kullanılmıştı. Daha...
Soğuk Savaş Hollywood’unda Amerikan Solunun Tasfiyesi
Soğuk Savaş dönemi Hollywood'undaki politik atmosferi kavramak için; Cumhuriyetçi Parti'nin senatörü 1947 ile 1957 yılları arasında görev yapan Joseph McCarthy'nin çoğu önemli aydın, bilim adamı ve sanatçıyı komünist olmak ile suçlayarak giriştiği temizlik politikası ile Temsilciler Meclisi tarafından kurulan; Amerikan Karşıtı Faaliyetleri İzleme Komitesi, HUAC'ın yüzlerce aktör, aktris, senarist ve yapımcıyı aynı sebeple fişlemesi, fikir verici iki hazin gelişme olarak tarihlenebilir. Yale Üniversitesi'nden Ralph Brown'un tahminine göre senatörün aktif olduğu dönemde tahminen on bin kişi işini kaybetmiştir. Özellikle 1940'lı yılların...
Süper Kahraman Filmlerinde Kurulan Ekip Temsilerinin Kitle Kültürü Üzerine Etkisi ve Hedef Kitle Stratejileri
2017 yazında düzenlenen D23 Expo panelinde Marvel Studios’un yöneticisi Kevin Feige, Robert Downey Jr.’ı namıdiğer Demir Adam’ı ‘‘her şeyi başlatan adam’’ olarak takdim eder. Feige verdiği bu demeçte 2008 yılına işaret etmektedir. Süper kahramanların tekrar popülerleşip sinema salonlarında geniş yer bulması 2000’li yılların başından günümüze kadar gelen süreçte hissedilmiştir. 2008 yılında vizyona giren “Demir Adam” filmi gişede hatırı sayılır bir başarı elde ederken Robert Downey Jr. Tony Stark karakteriyle seyirci gözünde özdeşleşir. Marvel’ın “Demir Adam” filminden sonra uzun vade...
Andrey Tarkovski: Şiirin Sineması
1917 Bolşevik İhtilali’nden sonra Rus sinemacılara geniş imkânlar tanındı. Özellikle 1920-1930 yılları arasında Sovyet sineması kendisini dünya sahnesinde kabul ettirmiş ve Rus sineması çağının en önemli gösterimlerine sahne olmuştur. Vertov’un Kameralı Adam filmi, Eisentein’in Grev, Potenkin Zırhlısı, Pudovkin’in Ana filmi filmler devrimin propagandasını yapmıştır. Sinemada devrim niteliği taşıyan kurgunun teorik hale gelmesiyle bu dönemin Rus sinemacıları tarafından geliştirilmiştir.
Sinema şirketlerinin hızla devletin eline geçmesiyle birlikte Sovyet sineması kendi film stüdyolarını kurmuştur. Sovyetlerin politik anlayışını yansıtan yönetmenler yetiştirilmeye başlanmış bu da...
Korkuyu Sahnelemek
Dehşetlerin sahneye taşındığı korku tiyatrosu, günümüzde sinemaya oran ile daha yapılması zor olarak kabul edilen ve buna bağlı olarak seyirciyi etkileyemeyeceği düşünülen bir türdür. Bazı örnekleri hala sahnelenmektedir, hatta ülkemizde de seyirci bazı örneklerini seyretme imkanı bulabilmiştir. 2014’te gerçekleştirilen 19'ncu İstanbul Tiyatro Festivali'nde Polonya’dan Grzegorz Jarzyna’nın yazıp yönettiği “Nosferatu” oyunu, Türkiye’den Tiyatro Akla Kara’nın sergilediği Savaş Özdural’ın oyunlaştırıp yönettiği “Drakula” oyunu ve 2016 yılında Çolpan İlhan & Sadri Alışık Tiyatrosu tarafından Nick Dear’ın Mary Shelley’in meşhur romanından oyunlaştırdığı, Selen...
Dedi Austerlitz
Austerlitz tren istasyonlarında, sokaklarda, kafelerde, fotoğraflarda, albümlerde, filmlerde ve ona anlatılanlarda köklerini, yani gerçekte kim olduğunu arar. Kendini bulmaya yönelik çıktığı yolculuğunun başında, belleğinde çocukluğuna dair elle tutulur bir anısı yoktur, hafızasındaki izler gerçek kimliği gibi silinmiştir. Austerlitz yolculuğu boyunca, II. Dünya Savaşı sonrası bir çocuk olarak hayatta kalan personası ile yüzleşir. Belleğin akışkanlığı ve ritmini Sebald..." dedi Austerlitz” diye yazarak, daha doğrusu bölerek, akışı parçalarla, tam da belleğin getirisi olan kopuşkanlıkla betimler. Austerlitz biçimsel olarak kopuk ve bölünmüş...
Yeni Nesil Türk Sinemasında Kadının Yeri
Clarissa P. Estes’in “Kurtlarla Koşan Kadınlar” adlı kitabı güçlü kadının adeta yol göstericisi niteliğindedir. Son zamanlarda yeni nesil Türk sinemasına göz atmam gerekti. Tabii yeni nesil Türk sineması diyerek bütün bir sinemayı kastetmiyorum. Bu kümede yaptığım senaryo incelemeleri sonucunda sadece romantik komedi filmlerini tartışacağız. İşte bu noktada “Kurtlarla Koşan Kadınlar” kitabı bizim yardımcımız olacak.
Bu konulara kafa yorarken, geçtiğimiz haftalarda önüme bir araştırma şeması düştü. Hatta birçoğunuzun önüne düşmüş olabilir çünkü bu şema kadının Türk televizyonundaki yerini ve davranış biçimlerini...
Kategorik Bir Dışlayıcılık: Tystnaden
Tüm canlılar gibi insan da iletişim kurar. İletişim kurarken jest ve mimiklerin yanı sıra, karmaşık ve kapsamlı diller kullanıyor oluşumuz bizi farklılaştırır. Öte yandan, iletişim kurmak için, soyut konuları dahi aktarabildiğimiz ve tartışabildiğimiz bir dilimizin olması, sağlıklı bir iletişim kurabilmemizin teminatı değildir. Sanıyorum Bergman, Sessizlik’te söz konusu iletişim sorununu ele alıyor.
Filmin başında birisi güzel ve alımlı, diğeri ise ağır bir hastalığa yakalanmış olan iki kız kardeş ve güzel olan kadının oğlu, hem sıcak ve dolayısıyla boğucu, hem de iç...
Kitle Anlatı Düzeni: Ranciere, Cavell ve Lanzmann
Ranciére, polis ve politikacılar üzerine yazarken polisin imlediği şeyden farklı; neyi konuşup konuşmayacağımızı ya da neyi yapıp yapamayacağımızı belirleyen bir otorite olduğunu belirtir. Politika ise tam da polisi sarsan alandır. Politika, polis tarafından istismar edilmiş bir anlayış ve kavrama formu olduğundan burada insanlar kendi eylemlerinde karar kılmakta ve bu karar için de uygun bir mecra politika tarafından oluşturulmaktadır. Politika gücünü fikir birliğinden değil, uyuşmazlıktan alır. Tepkinin de yeri fikir uyuşmazlığına bağlı kalarak politikanın içindedir ve bu sebeple her türlü...
Erotik Mi, Nevrotik Mi: Tutku Oyunu
Kaleydoskoplara bayılırdım çocukken. Hani şu iç yüzeyi kırık aynalarla ve renkli camlarla kaplı çiçek dürbünleri... Gözünüzü dayar çevirirdiniz ve dünyanız değişirdi. Işığın yansıdığı yüzeyler, hayal gücünüzü harekete geçirecek farklı biçim ve renklerde yüzlerce mucize kapı açardı önünüze. François Ozon, son filmi Tutku Oyunu’nda, kadın kahramanı Chloe’yi işte böyle bir tür kaleydeskop gibi kullanıyor. Bernardo Bertolucci’nin sinema salonları için söylediği: “Zifiri karanlıkta bir boşluk… Rahim gibi!” benzetmesini Ozon bir basamak daha öteye taşımış. Filmin daha ilk sahnesinde kadının cinsel organından başlayıp...
Beni Takip Et Kamera: Elephant
Doğayı görüp anlamlandırmaya çalışma isteğinin, bir süre sonra insanlar için ilgi odağı olmaktan çıkan bir şey olduğu görülmektedir. Belki de bunun nedeni doğada olup bitenlerin bir döngü halinde kendini tekrarlamasıdır. Günler, mevsimler belirli aralıklarla aynı şekilde ortaya çıkar. Bunun vazgeçilmez sonucu insan merkezli bir dünya algısı mıdır? Jean-Louis Baudry, optik aygıtın gelişim sürecini geomerkezci bir görmenin insan merkezli görme biçimine dönüşmesiyle açıklar. Dolayısı ile kameranın yansıttığı görüntüler de insan odaklıdır. Başka bir deyişle kamera, kaydettiği görüntüleri, o görüntüleri izleyen...
Sosyoloji (Popüler Makaleler)
İthal Sosyoloji
Toplumbilim dediğimiz alan; toplumsal ilişkileri irdeleyen, betimleyen, bazen tanımlayan ve inceleyen bir bilimsel uğraştır. "Bilimsel uğraştır!" diyebiliyoruz, çünkü sosyolojinin bir bilim mi, zanaat mı yoksa sanat mı olduğuna dair küresel akademik çevrenin kafası oldukça karışık. Bourdieu’nun da katkı sağlayıcılardan birisi olduğu 1991 tarihli "The Craft of Sociology" bu alanda her nedense kafa karıştırıcı kitaplardan birisidir. Oysa ki; Bourdieu’nun pek çok noktada sosyolojiyi bir bilim olarak kabul ettiği ortada iken hala bu kitap ve benzeri çalışmalara atıfta bulunarak sosyolojinin ne...
Toplumsal Etkileşim ve Aidiyet
Sosyoloji içerisinde iletişim oldukça önemli bir konumda yer almakta ve toplumların bir arada olması ve bir şekilde iletişim kurması bunun en önemli etkenlerinden sayılmaktadır. Ayrıca toplumsal değişimin ortaya çıkardığı sosyoloji, toplumu incelemenin yanında toplumların bir takım işlevlerini toplumsal boyutta incelemekte ve iletişim ise toplumu en yoğun şekilde ilgilendiren ve toplum içerisinde en önemli bir ihtiyacı karşılayan bir alandır. Bunu ise en etkili olarak kullandıkları araçlar ise kitle iletişim araçlarıdır.
Bu alanda incelemeler yapılmakta ve sosyolojinin bir alt dalı olan iletişim...
Sanatta Tekelleşme ve Mafyacılık Olgusu
Tekelleşme üç ana kola ayrılıyor ve "yatay", "dikey" ve "çapraz tekelleşme" diye anılıyor. İletişim özgürlüğünün, envaiçeşit yasal düzenlemeler ile güvence altına alındığı söyleniyor olsa da böylesi bir şeyin pek de mümkün olmadığını söylemekten çekinmemeliyiz. Çünkü neredeyse tüm sanat kollarında varlığını sürdüren bu tekelleşmeler, özdenetim ve siyasi otoritelerden gelecek olan dolaylı ya da doğrudan müdahaleler ile her yazara eşit şekilde olanak sağlamadığı çok bariz bir şekilde görünmektedir.
Bireysel ve kolektif tekelleşmelerin sebebi var olan medya gücünden yararlanmak ve kazancı banka hesaplarına...
Zaman Algısı ve Tarih Problemi
Tarihin sonu, öncesi, başı gibi kavramlar ideolojik camialarda yaygın olarak kullanılırlar. Marksistler, içinde yaşadığımız dönemin henüz tarih öncesi olduğundan ve insanlığın asıl tarihinin başlamadığından bahseder. Kapitalistler ise kapitalizmin insanlık için olabilecek en uygun model olduğunu savunur ve artık değişmeyeceğini vurgularlar. Aslında iki iddia da benzer ölçüde absürttür, çünkü insanlığın iktisadi ilişkilenme biçimlerinin bundan sonrası için asla değişmeyeceği bir model olduğunu öne sürerler. Oysaki tarihin bize öğrettiği tek bir şey var ise o da her şeyin öyle ya da böyle...
Yapısökümün Tehlikeleri
Postmodern felsefenin rock starlarından Derrida’nın ortaya çıkardığı yapısöküm kavramına sosyal bilimlerle uğraşıp da aşina olmayan azdır. Çok basite indirgeyerek Derrida’nın yapısökümünün metin ve anlam arasındaki bağlantının güncel bir inceleme yöntemi olarak ortaya çıktığı söylenebilir. Metnin okuyandan bağımsız olmadığı, farklı okumaların-bağlamların farklı anlamlar vereceği düşüncesi temelde bir metnin sayısız biçimde okunup sayısız anlam çıkarılabileceğini vurgulayan muhteşem bir yöntemdi. Özellikle batıcı modernist ve dominant okuma biçimlerine karşı post-kolonyal, feminist, azınlıkçı ve çoğullukçu okuma yöntemlerine ciddi fırsatlar tanıması bağlamında sol ve ilerici...
Sosyal Bilimlerin Asosyalliği
İnsanı ve toplumsal yaşamı konu edinen çok sayıda bilim dalı vardır. Tarih, arkeoloji, beşeri coğrafya, sosyoloji, psikoloji, antropoloji, etnoloji, teoloji, dilbilim, edebiyat vb. birçok alanda hummalı bir faaliyetle kütüphaneleri doldurup taşıran kitaplar, tezler ve makaleler yazılıyor. Kongre ve seminerlerde bildiriler deyim yerindeyse havada uçuşuyor. Ne var ki, bu bilgi birikiminin büyük bir çoğunluğunun sosyal bilimler kubbesinin dışında kalan sıradan insanlar için kafa karıştırıcı olmaktan öteye gidemediğini ve çoğu zaman bir şey ifade etmediğini bir özeleştiri olarak dile getirmek gerekir....
Tacize Bakmak ve Tacizi Konuşmak
Kalabalığın ruh hâlini anlamaya çalışırken kaçımız kendimizi sorguluyor, kaçımız bu sorulara cevap bulabiliyor veya kaçımız o bulduğumuz cevaplara uygun kendi cevabımızı yaratıyoruz? Biz, neyi neden söylediğimizi ve yaptığımızı ne kadar biliyoruz sahiden? Bu soruları hayatımızın içindeki tüm meseleler için sorabiliriz elbette, şimdilik yalnızca taciz meselesi için ele alacağım bu soruları. Keza hayatımızın çok içinde, ensemizde, yanı başımızda, nefesimizde, dilimizde. Meseleyi kişiselleştirmeye ya da tek bir örneğe indirmeye gerek yok, keza mühim olan meselenin nasıl tartışıldığıdır.
Tacizin feminist bir bakış açısından...
Hakikat Kuramının Önemi
Hakikat denilince herkesin üzerine uzlaşabileceği, ortaklaştırıcı bir figür beklentisi yaratılır genelde. Oysa hakikat kavramı ve hakikat kuramları birbirinden alabildiğine farklı renklerde gelen türlü çeşitli biçimlerde olabilir. Peki hakikat kadar temel bir kavram üzerine dahi uzlaşamayan insanlar nasıl ortak bilgi üretebilirler veya hakikat gerçekten de temel bir kavram mıdır?
Felsefe literatüründe pek çok hakikat kuramı bulunabilir ancak bunların yaygın olarak bilinen birkaç tanesine değinmek bu kuramların nasıl çizgilerle birbirlerinden ayrıldıklarına dair yeterli kanı uyandırabilir. Hakikatin tekabüliyet kuramı örneğin hakikatin ve onu...
Şehirleşme: Köksüzleşme Kavramı
Şehir ve şehirleşme kavramları insanlık tecrübesinin çok uzun birikiminin bir neticesi. Keza şehir, yapısal olarak sadece bir ekonomik örgütlenme ve değişmiş bir fiziki çevreyi değil, aynı zamanda insanın düşünce ve davranışlarına da etki eden farklı bir sosyal düzeni ifade etmektedir. Bu noktada şehirleşme, ikamet bölgesinin değişmesinden öte, organize edilmiş bir sosyal hayata geçiş ve organizasyonu bozmayacak ya da aksatmayacak şekilde gündelik hayatla bütünleşme şartına bağlanır, ama söz konusu bu durum, teorik düzlemde tanımlandığı gibi her ülkede aynı seyri takip...
Muhafazakarlar Niçin Gereklidir?
Bir toplumu toplum yapan ortak değerleri midir, paylaştığı tarihsellik midir? Yoksa yalnızca mevcut koşullar mı yoksa ırktan dine, dilden fizyolojiye başka bir özellik mi bunu tetiklemektedir? Bu soruya vereceğiniz yanıt nasıl bir sosyolojik algınız olduğu ile derinden alakalıdır. Faşizmden sosyalizme, anarşizmden komünizme pek çok ideal toplum betimlemelerinin bulunduğu dünyamızda; politik, sosyolojik, genel itibariyle çok temel bir düzene sahiptir. Toplumsal hiyerarşilere karşı ve eşitliğin yanında olan güçlere sol, toplumsal hiyerarşinin lehine olan güçlere ise sağ demişizdir. Bu bağlamda hiyerarşi yaratıcı...
Normatif Sapmalar
Sapma ve suç sosyolojisi, kültürel normları, zamanla nasıl değiştiklerini, nasıl uygulandığını ve normlar bozulduğunda bireylerin ve toplumların başına neler geldiğini inceler. Sapma ve sosyal normlar, toplumlar, topluluklar ve zamanlarda farklılık gösterir ve genellikle sosyologlar bu farklılıkların neden mevcut oldukları ve bu farklılıkların bu alanlardaki bireyleri ve grupları nasıl etkilediği ile ilgilenir. Fakat sosyal bilimcilerin işleri zorlaştı. Nitekim sosyologlar, sapkınlığı, beklenen kurallara ve normlara aykırı ve uyumsuz davranış olarak tanımlamaktadır. Bunun yanı sıra sapkınlık, uyumsuzluktan daha fazlasıdır. Çünkü sosyal beklentilerden...
İnanç ve İnsan
İnsan, en temel duygusu olarak tanımlayabileceğimiz istikrar duygusunun etkisi altında yaşar. Bu duygu doğrultusunda dünyayı, yaşamı ve kendisini bir bütün olarak kavrayıp anlamlandırmak ister. Gözlemlediği, deneyimlediği olaylardan elde ettiği bilgi birikimini bu doğrultuda kullanıp hayatını daha istikrarlı bir hale getirmeye, anlam kazandırmaya çalışır. Farklı deneyimlerle test edip gerçek olarak kabul ettiği bilgi birikimi, aklına gelen soruları ya da karşılaştığı yeni olay ve sorunları açıklamakta yetersiz kaldığında, inançlar ve onların sistemleşmiş hali olan dinler devreye girerek boşluğu doldurur.
İnanç, akıl yürütme...
Hiyerarşik Toplum Düzeni
Hiyerarşi sistemi, organizasyon yapısında yer alan kişilerin alt-üst ilişkilerini, görev ve yetkilerine göre sınıflandıran bir sistemdir. Kısaca sistemin özünde; yapılan işin bir üst görevdeki kişi tarafından denetlenmesi, kontrolü ve onaylanması bulunuyor. Tabii durum bu kadar kolay ifade edilemeyecek kadar derin; derin olduğu kadar da sığ. Hatta o kadar gariptir ki; eski ordu mensupları emeklilik dönemlerinde bile eski askerlik hiyerarşisini sürdürmeye gayret ederler. Yani zamanla yok olması muhtemel görünmeyen, bazı kişilerde hastalık boyutuna eren bir evre de denilebilir.
Eski ordu mensubu...
Mutlak Ötekiliğin Kıskacındaki Varlık
Nesnelere hiçlik vurdurup geriye yansıyanın fotoğrafını çekiyoruz. Gerçekliğin hiç olmadığı, hiç kurulmamış olduğu noktadan dünyaya doğrulttuğumuz fotoğrafın kadrajı kusursuz bir bakışa olanak tanıyor. Hitlerin Yalta’dan sonra Stalingrad’a saldırısı, çadırında ağırlanıp seçim kampanyasını onun parasıyla kotardıktan sonra Sarkozy’nin Kaddafi’ye saldırması, ailece tatilini Bodrum’da geçirmesinden Şam Emevi camisinde namaza uzanan süreçte aile dostu Esad’ın başına gelenler, mollalara karşı savaşan kahramandan rögarda yakalanan sefil adama uzanan çizgide Saddam’ın trajik hikayesi; buna benzer olaylardan esinlenen bir sanatçı atölyesinde “Juda’nın Öpücüğü“ adlı bir yapıt...
Sosyolojide Bilimin Yeri
"Sosyoloji bir bilim midir?" sorusuna sosyolojinin içinden hayır yanıtını veren insanların bulunduğu bir dünyada yaşıyoruz. Sosyolojinin bir nevi sanat veya zanaat olduğu üzerine yazıp çizenler, kitaplar yayınlayan büyük isimler de bulunmakta. Belirli bir açıdan da haklılar. Eğer sosyolojiyi toplumsal ilişkilenme biçimleri üzerine üretilen her bilgi türü ve bunların yürütülen her pratik karşılığı olarak ele alacak olursak sosyoloji yalnızca bilimsel değil aynı zamanda sanatsal ve zanaat türü aktiviteleri de içeren geniş bir zemine yayılır. Kurucularından birisinin de Marx olduğu bir...
Tarih (Popüler Makaleler)
Mobilize Katliam Birlikleri
Korkunç dönemde, kara zamanda, acımasız Nazi Almanyası'nda Heinrich Himmler'in kontrolünde olan bir birlikten söz etmeliyiz şimdi. Reinhard Heydrich yönetimi altındaki Alman Ordusunun işgal ettiği bölgeleri ev ev arayarak Yahudi ve komünistleri öldüren seyyar infaz birlikleri olan, toplama kampları kurulmadan önce infazlarda etkin rol oynayan ve gezici birliklerden olan "Einsatzgruppen" bu bağlamda, Mobilize Katliam Birlikleri, çoğunlukla Alman SS ve emniyet personelinden oluşan mangalardı. Sürekli hareket halinde olmalar, bir infazdan diğerine koştukları bilinmekte ve tarihin her anında şahitlik ettiği birçok acımasız...
Aydınlanma Nedir?
1700’lerin ilk yıllarından itibaren Avrupa bir “Lale Devrine” girdi. Refah ve servette çarpıcı bir artış yaşandı. Fransa’da dönüm noktası biraz daha erken, belki 1680’lerdir; fakat 14. Louis’nin son yıllarının kasvetinin dağılıp toplumun topyekün canlanması 1715’e tarihlenebilir. İngiltere 1688’den itibaren iç savaşın yaralarını aşıp yeni bir döneme girer; 1694’te Bank of England’ın kuruluşu ekonomideki muazzam canlanmanın habercisi olur. Avrupa’nın üçüncü başkenti olan Viyana’nın parlak çağı 1705 dolayında başlar.
Siyasi ve ekonomik güç, her ülkede sayıları yüzleri veya binleri bulan aristokrasinin elindedir....
Zanzibar Soykırımı
1960 itibarıyla Zanzibar ve Pemba nüfusu kabaca dört yüz bin yerli/siyahi, yüz bin Arap, yirmi bin Hintli ile yüz elli kadar Avrupalı imiş. Arazinin tamamına yakını Araplarınmış. Rehavet içinde yavaş yavaş fakirleşen, Hintli tefecilere boğazına kadar borçlu, geçmişin anılarıyla yaşayan, nazik ve cömert insanlar olarak anlatıyorlar. Hintliler dükkâncıymış. Bütün bakkal dükkânları onlarınmış. Tüketici kredisi işine de onlar bakarmış.
İngilizler 1959’da giderayak parlamento seçimi yaptırmışlar. Pemba halkı Zanzibarlılara gıcık kaptığından, hem üstelik Zanzibar’dan daha dinibütün Müslüman olduklarından Arap partisini desteklemişler. Kıl...
Tarih Arenasında Getto
"Getto” terimi Venedik'te 1516'da oluşturulan, Venedikli yetkililerin şehrin Yahudilerini içinde yaşamaya zorladıkları bir Yahudi mahallesinin adından gelmektedir. Yerel kent yetkililerinden Avusturya İmparatoru V. Charles'a kadar çeşitli yetkililer, 16'ncı ve 17'nci yüzyıllarda Yahudiler için Frankfurt, Roma, Prag ve diğer şehirlerde gettolar oluşturma emri verdiler.
İkinci Dünya Savaşı sırasında gettolar, Almanların kentsel bazen de bölgesel Yahudi nüfusunu bir araya topladıkları ve onları sefil koşullarda yaşamaya zorladıkları, genellikle dışarıya kapalı olan şehir semtleriydi. Gettolar, Yahudileri Yahudi olmayan nüfustan ve diğer Yahudi topluluklarından ayırarak...
Dil Devrimi Elbette Gerekliydi
“Dil devrimi” denilen şey gerekliydi ve hatta kaçınılmazdı. Aksini hiç savunmadım. Dil devrimini ideolojik saplantılarına kılıf edenleri yerdim, hatta bazen hırpaladım. Dil devriminin teorik temellerini sorguladım. Ama dil devrimine yol açan ihtiyaçları ve onu şekillendiren etkenleri mesela 2006-2008’de Bilgi Üniversitesi’nde verdiğim Türk Dili Tarihi derslerinde nasıl analiz ettiğimi bilen bilir. Söz arasında epey değinmişimdir, ama derli toplu bir makale yazmamış olmam benim hatam. Uzun süre bir Türk Dili Tarihi kitabı yazmaya niyetliydim; makaleyi de oraya sakladım. Kitap ertelenince bu...
Asparagas Tarih ve Kızılderililer
Kızılderililerin Türk olduğu geçtiğimiz dönemde sabah saatlerinde bir parodi haber sitesi tarafından ispatlanmıştı. Çeşitli sitelerde yayınlanarak sosyal medyada dolaşıma giren habere göre ismi kendinden menkul Francis Smiley ve ekibinin yaptığı araştırmalar Kızılderililerin Türk olduğunu ortaya koydu. Smiley ve ekibinin üzerinde çalıştığı yazıtlarda “at, avrat, silah” anlamına gelen bir sözcük bulunuyor ve bu üçlemenin Kızılderililerin hayatlarında önemli bir yere sahip olduğu anlaşılıyor. Söz konusu bulgular ışığında Kızılderililerin Türk olmakla birlikte Cem Karaca hayranı olduklarını anlıyoruz. Çerokilerden Azteklere kadar bütün Amerikan...
İran ve Arapların Basra Körfezi’ndeki Adlandırma Mücadelesi
İran Devrimi’nin Ruhullah Humeynî önderliğinde Amerikan karşıtı bir İslam cumhuriyeti doğurmasından bu yana Vaşington ile Tahran teyakkuzda. Kırk yıldır devam eden karşılıklı savaş tehditleri uluslararası toplumda, özellikle de Ortadoğu halklarında, bıkkınlıkla karışık bir travma yaşatmakta. Bu tehditlerin büyük çoğunluğunun adresi ise Basra Körfezi. Körfez; İran, Umman, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudî Arabistan, Katar, Bahreyn, Kuveyt ve Irak olmak üzere sekiz ülkenin çevrelediği 240.000 kilometrekarelik bir alan. Kuzeyde Irak’ın Şattülarap bölgesinden başlayarak Hürmüz Boğazı’na dek uzanan Körfez, 975 km uzunluğunda ve...
Libya Macerası
1877-78 Rus Harbinde hezimete uğrayarak dağılmanın eşiğine gelen Osmanlı Devleti, savaştan sonra toplanan Berlin Kongresi’nde İngiltere, Fransa ve Prusya’nın desteğiyle ayağa kaldırılır; savaşta kaybettiği araziler iade edilir; toprak bütünlüğü ise ufak kayıplarla korunur. Karşılığında Fransa Tunus’u, İngiltere Kıbrıs’ı alır. Bir süre sonra İngiltere alacaklarına mahsuben Mısır’a da el koyar. İtalya durumu protesto eder, tazminat olarak Libya’yı ister. “Sen küçüksün, bekle” deyip oyalarlar.
1911’de Agadir hadisesinden sonra Fransa Fas’ı işgal edince İtalya harekete geçmeye karar verir. Bu sırada İtalya Almanya’nın müttefikidir,...
Osmanlı’yı Nasıl Özetlesek?
Osmanlı, dünya tarihindeki büyük emperyal deneylerden biridir. İki eski imparatorluğun deneyimleri üzerine kuruludur. Onlardan hareket eder, onların hatalarından ders alır, onların çöküş sebeplerinden kaçınmayı dener. İlki İslam imparatorluğudur, yani Abbasiler. 10'uncu yüzyıldan itibaren askeri anarşiye teslim oldu, sayısız yerel derebeyliğe bölündü. Öbürü Doğu Roma imparatorluğudur, yani Bizans. Devletten daha güçlü ve başına buyruk bir din kurumuna söz geçiremedi, ekonomik açıdan tükendi, batı ile doğudan gelen çift yönlü baskı altında ezildi.
Osmanlı’nın kavramları ve kurumları bu iki imparatorluktan mirastır. Yerel askeri...
Irkçılık ve Nürnberg Yasaları
Irkçılar, doğuştan gelen ve kalıtımla geçmiş özelliklerin biyolojik olarak insan davranışını belirlediğine inanan kişilerdir. Irkçılık doktrini, insanın taşıdığı kanın ulusal, etnik kimliğinin belirleyicisi olduğunu savunmakta. Irkçı Yahudi karşıtlığının, gerçek dışı biyolojik teorilere dayanarak Yahudilere karşı önyargı beslemek ya da nefret etmek dışında da dahil olduğu şekilde beliren ırkçılık, Nazizm'in her zaman ayrılmaz bir parçası olmuştur. Naziler, bütün insanlık tarihini farklı ırklardan gelen insanlar arasında biyolojik olarak belirlenen bir mücadelenin tarihi olarak algılamış, iktidara gelmelerinin ardından 1935’te Yahudiliğin sözde biyolojik tanımını yapan...
Üçüncü Reich Döneminde Eşcinseller
Erkek eşcinselliği, Weimar Almanyası ceza kanununun 175'nci maddesine göre yasadışı iken, Alman eşcinsel hakları aktivistleri eşcinselliği kınayan toplumsal tavrı yeniden biçimlendirmek amacıyla dünya çapında liderler haline geldi. Almanya’da pek çok kişi Weimar Cumhuriyeti’nin eşcinsellere yönelik müsamahasını Almanya’nın çöküşünün işareti olarak görüyordu. Naziler, ırksal mücadeleyi kazanma amacıyla Almanya’daki eşcinselliğin kökünü kazımak için ahlak bekçiliğine soyundu. Naziler, 1933 yılında iktidara gelince Alman erkek eşcinsellere yapılan zulmün şiddetini artırıp yapılan zulümler, eşcinsel örgütlerin tasfiyesinden toplama kamplarına hapsetmeye kadar değişiyordu.
Naziler, erkek eşcinsellerin Alman...
Garbzede Şah ve İran’ın İlk Milli Marşının Hikayesi
19'ncu yüzyılda Avrupa kolonyalizminin odağındaki ülkelerden biri olan İran, komşusu Türkiye ile karşılıklı etkileşimi koruyarak, dozajı düşürülmüş bir modernleşme ve batılılaşma sürecine adım atmıştı. Bunun sebebi, tıpkı Osmanlılar gibi, İranlıların da savaşlarda Ruslara ve diplomaside İngilizlere mütemadiyen yenik düşmeleriydi. İslamcı, sosyalist ya da milliyetçi, hangi görüşten gelirse gelsin; tüm İranlı tarihçilerin görüş birliği ettiği üzere 1794’ten 1925’e dek egemen olan Kaçar Hanedanı memleketi karanlığa boğmuştu: Kafkaslar, Horasan ve Körfez bölgesi elden çıkmış; ülkedeki yerli üretici Avrupa sanayiine teslim edilmiş;...
İslam Medeniyeti
“Altın Çağ” denilen 9'uncu ile 15'inci yüzyılda İslam uygarlığının ilginç özelliklerinden biri, askeri ve siyasi olaylarla sosyal/kültürel hayat arasında hemen hiçbir gözlemlenebilir bağ olmamasıdır. Bu çağın İslam kültürü son derece şehirli ve kozmopolittir. İlk başlarda “şehir” deyince aklımıza sadece Bağdat gelir. 11’inci yüzyıla doğru Konya’dan Delhi’ye, Kurtuba’dan Hive’ye kadar yüzlerce şehir Bağdat’ın rolünü devralır. Hepsinde aynı dil konuşulur, aynı kitaplar okunur, aynı mimari modalar bir iki sene gecikmeyle benimsenir.
İnsanlar alim, talebe, tüccar ve derviş kılığında durmadan şehirden şehre...
Kanlı Sancak: Travma Büyüyor
İnsan Hakları Bildirgesi’nin ilanının ardından kral 16’ıncı Louis, kendisini ve ailesini korumaya gelen Flaman bölüğünün şerefine bir ziyafet düzenler. Eylül'ün ilk gününde yapılan bu organizasyonda sarayın aristokratları, kralcı askerler boy gösterir. Kral ve La Reine Marie Antoinette, ziyafetin yapıldığı Versailles Sarayı’nın Opera Salonu’na girdiklerinde katılımcılar bol miktarda alkol tüketmişlerdir. Avusturyalı’nın aurasından etkilenen subaylar ayağa kalkıp ‘Vive Le Roi! Vive La Reine!’ yani ‘Yaşasın Kral! Yaşasın Kraliçe!’ diyerek Bourbon ailesini selamlarlar. Antoinette’in gittiği her yerde ilgi olması şaşırtıcı bir durum...
Tarihin Yanılgıları ve Viking Miğferleri
Tarih yanılgılarla doludur. Bu yanlışlıkların ve yanlış anlamaların çoğunun nedeni araştırmamak, sorgulamamak ise kulaktan dolma bilgilerle, kopyala yapıştır mantığı ile akademik alanda ilerlemeye çalışmaktır. Diğer yönden, teknolojinin gelişmesi ile eski buluntular üzerinde yeni çalışmalar yapılmakta, varsa yanlışlar düzeltilmekte, bilgiler yeniden yorumlanmakta ve bunların sonucunda ortaya çıkanlar ise bilimsel ortamlarda paylaşılmaktadır. Tarihi, genelde binlerce parçası olan bir yap-boz oyununa benzetirim. Aslında biz önce bu büyük tablonun bir yerinde bir bilgi kümesi oluşturur ve çevresine uygun bulduğumuz bilgi kırıntılarını yerleştirmeye başlarız....
Teoloji (Popüler Makaleler)
Ateistler Doğaüstüne İnanabilir Mi?
Ateistlerin çoğunun doğaüstü iddialara karşı genel bir şüphecilik taşıdıklarını görüyoruz. Hatta ateizmi tanımlarken buna tanrı ile beraber diğer bütün doğaüstü inançların da reddini dahil eden kişiler hiç de azınlık değil. Ancak bu ne kadar doğru? Bir ateist, doğaüstü iddiaları doğru kabul edemez mi? Örneğin ruhları düşünelim. Bir ateistin ruhlara inanamayacağı neden iddia edilir? Belki de ruhların varlığına kanıt olmadığı ya da karşıt yönde kanıtlar olduğu için var olduklarının ateistlerce kabul edilmemesi gerektiğini düşünüyorsunuz? Bizce bu doğrudur, ancak bu durum...
Ateizm Bir İnanç Mıdır?
"İnanç" kelimesi ateistlerin sevmediği bir kelime. Dolayısı ile ateizmin bir inanç olduğu iddia edildiği zaman pek çok ateistten memnuniyetsiz sesler yükseldiğini görüyoruz. Ancak, bu memnuniyetsizlik ne kadar haklı? Ateizm bir inanç mıdır ve bir inançsa bile bu ateizm için bir eksiklik midir? Bu sorulara cevap verebilmek için inanç kelimesinden ne anlamamız gerektiğini açıklığa kavuşturmamız gerekiyor. Özellikle yeni ateizmin yükselişi ile ateistlerin ciddi bir bölümü inanç kelimesini bir şeyi kanıtı olmadan kabul etmek olarak anlamaya başladı.
Bu anlamı savunan kişiler, inanç...
Dinlerin Gelecekle İmtihanı
İnsanlığı sonsuz doğada mevcut bitki ve hayvan âlemlerinden farklı kılan noktanın örgütlü dinler olgusu olduğu ileri sürülebilir. Geçmişten gelen bu inanç sistemleri günümüzde de insanlığı farklı kılmaya ve onun üzerinde etkili olmaya devam etmektedir. Esasında insanın algı, düşünce ve davranışlarını olumlu veya olumsuz anlamda etkileyebilen ve biçimlendirebilen inanç sistemlerinin ilan edildiği şekliyle geliş amaçları insanlığı “daha ileriye götürmek” ile ilgilidir. En azından anons edilen amaçlarının bu olduğuna inanılmakta ya da böyle anlatılmaktadır.
Asırlar boyunca dinlerin bu duruşu oldukça güçlü bir...
Yeni Bir Temel Oluşturma Çabası
Felsefede, dinsel ve metafizik öğretileri anlamsız sayan mantıkçı pozitivizm etkisini yitirirken anlamına ilişkin daha esnek yeni çözümlemelerin etkinlik kazanması teologları yüreklendirmiştir. Bugün teolojiye daha açık bir düşünce ortamında olduğumuz söylenebilir. Fakat bir yandan da bilim ve ona dayalı teknolojinin atılımları sonucu önemli ölçüde prestij kaybına uğrayan teolojiye yeni bir temel oluşturma çabası başarılı olabilirliği ihtimali üzerinde duruluyor.
Dine akılcı bir temel bulma eski bir arayıştır. Katolik dünyasında bugün bile etkisini sürdüren skolastik düşünce, Hıristiyanlığa böyle bir temel oluşturma çabasının ürünüdür....
Bağışlanamaz Günah: Tövbesizlik
İsa’nın Kutsal Ruh’a küfretmenin ne bu dünyada ne de öteki dünyada bağışlanmadığını belirtmesi ve Ferisileri uyarmasının nedeni, cinleri şeytan ile anlaşarak kovduğunu söylemelerinden dolayıydı. Yaptığı uyarı Ferisilerin ruhsal durumu ile birçok görüşü ortaya koydu. Öte yandan Mesih, cehaletleri yüzünden kendisine küfredenlerin günahlarının bağışlanması için daha sonra dua etmişti. Ancak Mesih, Ferisileri hiç de böyle görmemişti.
İnsanların İsa’nın iddia ettiği gibi kutsal kurtarıcı olduğunu bilme noktasında aydınlanması, ancak bunu kabul etmenin gerektireceği bütün davranış değişiklikleri yüzünden açıkça ikrar etmeye istekli olmaması pek...
Teolojinin Kökeninde Yatanlar
Teolojinin özgür düşünceye, yeni arayış ve açılmalara karşı gösterdiği olumsuz tavrın kökeninde nelerin yattığı halen merak edilmekte ve bilimsel buluşların neden sert tepkiler ile karşılanmış olduğu, yasaklanarak gözlerden uzak tutulmak istendiği akılları kurcalamaktadır. Bu açıdan konuyu ele alacak olur isek, insanları yanlışlardan korumak için diyebilir miydik? Yoksa bunlar bir safsatadan öte bir şey değil miydi?
Örneklemeler üzerinden gitmek gerekir ise, bu örneklemelerden ilki buzun soğuk değil sıcak olduğunu, güneşin dünyayı değil dünyanın güneşi aydınlattığını ileri sürse herkes gibi teologlar da...
Doktrin Karmaşası: Kadercilik ve Önceden Belirleme
Hıristiyan doktrini olan "önceden belirleme" ve putperest doktrini olan "kadercilik" birbirleri ile karıştırılıyor. Ve bu sebep ile de birçok yanlış anlaşılma durumu ortaya çıkıyor. Gerçekte ise iki doktrin arasında sadece tek bir ortak nokta vardır; o da gelecekteki bütün olayların mutlak kesinliğini varsaymalarıdır denebilir. Aralarındaki temel farklılık ise kaderciliğin kendi içerisinde kişisel bir tanrıya yer vermemesi ile ilgilidir. Önceden belirleme, meydana gelen her olayın, bilgelikte, güçte ve kutsallıkta olan tanrının bu olayların o şekilde gerçekleşmelerini belirlemesi ile meydana gelir...
Kamlık İnancında Kadın Haklarına Bakış
Kamlık inancı, bugün Sibirya bölgesinde yaşayan Türklerde devam etmekte, günlük yaşamın birçok alanında, tarihin geleneksel döneminde olduğu gibi kendini hissettirebilmektedir. Bunun yanı sıra Kamlık, Türk dünyasının diğer bölgelerinde de kendini çeşitli gelenekler altında devam ettirmektedir. Dolayısı ile Kamlık ya da bu inanç isteminden kaynaklanan gelenekler ile temsil edilen Kamlık inancı bir manevi altyapı olarak varlığını fiilî olarak Türklerin yaşadığı coğrafyada sürdürmektedir.
Türk dünyasında kadın haklarını Kamlık inancı bağlamında ele almak kolay bir iş değildir. Ancak yine de bu konuda bir...
İslamın Kaderi ve İlk Dönem Yaşananlar
İslam Peygamberi, ölümünden sonra yakın çevresinde yaşanacak olan felaketleri tahmin etmiş midir acaba? Pek sanmıyorum. En azından geleceği o kadar hunharca yaşanacak bir yarınlar olarak düşünmemiştir. Nihai olarak peygamberliğin son on yılında “iktidar” olan, Mekke’nin ele geçirilmesi ile iktidar gücünü zirveye taşıyan biri; bu “geleceği” öngöremezdi. Belki kendisine düzenlenen “suikast” geleceğe dönük endişelerinin artmasına neden olmuştur ama nihai olarak en yakın çevresinin birbirlerini öldürmek üzere karşı karşıya geleceğini de düşünmemiştir.
Bununla birlikte “geleceğin” pek de aydınlık olamayacağı daha Peygamber’in öldüğü...
